________________
૨૨૮
उत्तराध्ययनसूत्रे संयमजीवितमपि नेच्छन्ति तन्मरणस्यैवोत्कर्षेण सकामता । तत् सकृत् एकवारमेव भवति । जघन्येन तु शेषचारित्रिण सप्ताष्टवा वारान् भवतीति भावः ॥ ३ ॥
अथ प्रथममकाममरणं वर्णयन् पाह
तस्थिमं पढेमं ठाणं महावीरण देसियं ।
कामगिद्धे जहा बाले, भिस कूरोई कुवेइ ॥४॥ छाया-तत्रेदं प्रथम स्थानं, महावीरेण देशितम् ।
कामगृद्धो यथा बालः, भृशं क्रूराणि करोति ॥ ४॥ टीका-'तथिम ' इत्यादि।
तत्र-तयोः अकाममरणसकाममरणाख्ययोः स्थानयोमध्ये, इदम् व्याख्यास्यमानं प्रथम स्थानम् , अकाममरणं, महावीरेण चरमतीर्थकरेण, देशितंभरूपितम् । तक चाहते रहते हैं, उनकी अपेक्षा यह मरण सात आठ बार तक भी होता है । केवली कृतकृत्य होनेसे संयमजीवन को भी नहीं चाहते हैं। इसीलिये उनका यह मरण एक बार होता है, ऐसा कहा गया है। इसका भाव यह है कि असंयमी जीवों का मरण अकाममरण एवं संयमी जीवोंका मरण सकाम मरण है । यह संयमी जीवों का मरण उत्कर्षकी अपेक्षा एक बार और जघन्य की अपेक्षा सात आठ बार होता है ॥३॥
अब प्रथम अकाममरण का वर्णन करते हुए सूत्रकार कहते हैं'तथिम'-इत्यादि। ___ अन्वयार्थ (तस्थ-तत्र ) सकाममरण और अकाममरण इन दो स्थानों के बीच में (इम-इदम् ) यह अकाममरण नाम का ( पढमं ठाणं -प्रथमं स्थानं ) प्रथम स्थान (महावीरेण देसियं-महावीरेण देशितम् ) કાળનું આયુષ્ય ઈછતા રહે છે. આની અપેક્ષા એ મરણ સાત આઠ વખત પણ થાય છે. કેવળી કૃતકૃત્ય હોવાથી સંયમ જીવનને પણ ચાહતા નથી. આ કારણે તેમને આ જાતનું મરણ એકવાર જ થાય છે એવું કહેવામાં આવે છે. એને કહેવાને ભાવ એ છે કે, અસંયમી જીવોનું મરણ અકામ મરણ છે. અને સંયમી જીવોનું મરણ એ સકામ મરણ છે, એ સંયમી જીનું મરણ ઉકની અપેક્ષાએ એક વખત અને જઘન્યની અપેક્ષા સાત આઠવાર થાય છે. તેવા
प्रथम समभर १४न ४२ता सूत्रा२४ छ-"तथिम" त्याहि. अन्वयार्थ-तत्थ-तत्र भरना मे ५४२ मतान्या छे से सहम भ२५ भने भी माम भय, मा भन्ने पी इमं-इदम् समभर नामनां
ઉત્તરાધ્યયન સૂત્ર : ૨
