________________
१७६
श्री दशकालिकसूत्रे
वानिव समात्तायुधः = सम्यगुपात्ततपश्चर्याद्यत्रः ज्ञानावरणीयादिकर्मशत्रु निराकरणाय तपश्चर्याया अस्त्रसदृशत्वादस्त्रत्वं कथनम् । आत्मन: कल्याणाय अलं= समर्थो भवति, तथा परेषां जीवानां कल्याणाय चालं भवतीत्यर्थः ।
यद्वा 'समत्तमाउहे' इत्यस्य 'समाप्तायुधः' इतिच्छाया तथा च-सेनया समाप्तायुधः समाप्तं = शत्रु पराजयकरणेन विरतं निवृत्तमिति यावत् आयुधम् = आयुधव्यापारी युद्धं यस्य स तथोक्तः शूर इव साधुः, साधुपक्षे सेनया = तपश्चर्यादिरूपया समाप्तायुधः = ज्ञानावरणीयाद्यष्टत्रिधकर्मक्षयकरणेन समाप्तं = निवृत्तम् आयुधं=तद्विजयव्यापारःपरीषहस हनादिरूपो यस्य स तथोक्त इत्यर्थः । शेष ं पूर्ववत् । साधूनां तपश्चर्यादिकमेव कर्मशत्रुविनाशनाय सकलसेनाकार्य संपादयति, तपश्चलेकर अपने अस्त्रशस्त्रों से शत्रुओं को हटा देता है, वैसे ही अनशन आदि तप षड्जीवनकाय की संरक्षारूप समय, वाचना, प्रच्छना आदि रूप स्वाध्याय का सदा आचरण करने में तत्पर साधु पूर्वोक्त तपश्चर्या आदि अस्त्रों से ज्ञानावरण आदि कर्मशत्रुओं के जीतने में तथा परका कल्याण करने में समर्थ होता है । तपश्चर्या, कर्मों का नाश करने के लिये अस्त्र के समान है अतः उसे अस्त्र कहा गया है । 'समतमा उहे' पदकी दूसरी छाया यह है - समाप्तायुधः, अर्थात् जैसे शूरवीर अपनी सेनाकी सहायता से शत्रुओं को परास्त करके युद्ध समाप्त कर देता है, उसी प्रकार साधु तपश्चर्या आदि सेना से अष्टविध कर्म रूपी रिपुओं को परास्त करके छेडे हुए रण (संग्राम) को समाप्त कर देता है । अर्थात् साधुओ के तो तप संयम ही कर्म शत्रुओं का नाश करने के लिए सेना का काम करते हैं, तात्पर्य પેાતાનાં અસ્ત્રશસ્ત્રોથી શત્રુઓને હઠાવી દે છે, તેમજ અનશન આદિ તપ, ષડ્ડવનિકાયની સ ંરક્ષાપ સંયમ. વાચના, પૃચ્છના, આદિરૂપ સ્વાંધ્યયને સદા આચરવામાં તત્પર એવા સાધુ પૂર્વકિત તપશ્ચર્યાં આદિ અસ્ત્રોથી જ્ઞાનાવરણુ આદિ કર્મ શત્રુઓને જીતવામાં, તથા પરનું કલ્યાણ કરવામાં સમ અને છે તપશ્ચર્યા કર્માંનેા નાશ કરવાને માટે અન્નની સમાન છે, તેથી તેને મા કહેવામાં આવ્યું છે. समसमा उहे पहने। जीले अर्थ छे समाप्तायुधः अर्थात नेम शूरवीर पोतानी સેનાની સહાયતાથી શત્રુઓને પરાસ્ત કરીને યુદ્ધ સમાપ્ત કરી નાંખે છે, તેમ સાધુ તપશ્ચર્યાદિ સેનાથી અષ્ટવિધ કર્મારૂપી રિપુઓને પરાસ્ત કરીને છેડેલા રણુ (સંગ્રામ) ને સમાપ્ત કરી નાંખે છે. અર્થાત સામેનાં તપ-સયમજ કર્મ ત્રુના નાશ
શ્રી દશવૈકાલિક સૂત્રઃ ૨
