________________
१६७
आचारमणिमन्जूषा टीका, अध्ययन ८ गा. ५२ साधुव्यतिरिन्ननिमित्तनिष्पादितं शयनम् , आसनं च, भजेत सेवेत, तादृशं संयमयात्रानिहाथै स्वीकुर्यादित्यर्थः, उक्तश्चोत्तराध्ययनसूत्रे
'जं विवित्त मणाइन्नं, रहियं थीजणेण य। बंभचेरस्स रक्खठ्ठा, आलयं तु निसेवए ॥१॥ इति । छाया-यद् विविक्तमनाकीर्ण रहितं स्त्रीजनेन च, ब्रह्मचर्यस्य रक्षार्थ, आलयं तु निषेवते ॥ इति ॥५२॥ उपाश्रय को, तथा निरवद्य आसन आदि को साधु अंगीकार करे जो साधु के लिए न बनाया गया हो। जैसे-श्री उत्तराध्ययन सूत्र में भगवान ने फरमाया है कि
___ "जो वसति (उपाश्रय) एकान्त में हो, पशु पण्डओं से अनाकीर्ण और स्त्रियों से रहित हो, ऐसी वसति का साथ, अपने ब्रह्मचर्य की रक्षा के लिए सेवन करे ॥५२॥ ઉપાશ્રયને, તથા નિરવ શા આસન આદિને સાધુ અંગીકાર કરે કે જે સાધુને માટે બનાવેલાં ન હોય. જેમ કે શ્રી ઉત્તરાધ્યયન સૂત્રમાં ભગવાને ફરમાવ્યું છે કે
જે વસતિ-(ઉપાશ્રય) એકાન્તમાં હોય, પશુ પંડકેથી અનાકર્ણ અને સ્ત્રીઓથી રહિત હય, એવી વસતિનું સાધુ પિતાના બ્રહ્મચર્યની રક્ષાને માટે सेवन ४२ (५२)
"ज" इत्यादि । यः विविक्त: रहस्यभूतः, तत्रैव वास्तव्यस्याघभावात् , अनाकीण : असंकुलः, तत्तत्पयोजनागतस्त्र्याधनाकुलत्वात् , रहितः% परित्यक्ताऽकालचारिणा वन्दनश्रवणादिनिमित्तागतेन स्त्रीजनेन; च शब्दात् पण्डकैः षिगादिपुरुपैश्च । प्रक्रमापेक्षया चैवं व्याख्या। अन्यत्रापि चैवं प्रक्रमाद्यपेक्षत्वं
१ वहां स्त्रियों का निवास न होने से विविक्त, प्रयोजनवश भी स्त्रियों का आना जाना न होने से अनाकीर्ण अकाल में प्रवृत्ति करने वाली, वंदन धर्मकथाश्रवण आदि के लिए आने वाली स्त्रियों से रहित तथा नपुंसक और षिड्ज आदि पुरुषों से रहित स्थान का साधुओं को ब्रह्मचर्य की रक्षा के लिए सेवन करना चाहिए। यह व्याख्या यहाँ प्रकरण के अनुसार की गई है। दूसरी
૧ ત્યાં સ્ત્રીઓને નિવાસ ન હોવાથી વિવિકત, પ્રયોજન વશ પણ સ્ત્રીઓની આવજા ન હોવાથી અનાકર્ણ, અકાળે પ્રવૃત્તિ કરનારી, વંદન ધમકથા શ્રવણ અદિને માટે આવનારી સ્ત્રીઓથી રહિત, તથા નપુંસક અને બ્રિજ આદિ પુરૂથી રહિત એવા સ્થાનનું સાધુઓએ બ્રધર્મની રક્ષાને માટે સેવન કરવું જોઈએ. આ વ્યાખ્યા
શ્રી દશવૈકાલિક સૂત્રઃ ૨
