________________
श्री दशवेकालिकसूत्रे
१०
आत्मनः कथं धर्माचरणं भवेत् ? इत्युपायं दर्शयति- 'कोहं' इत्यादिमूलम् - कोहं माणं च मायं च, लोहं" च" पाववेड्ढणं । वैमे चत्तारि दोसाई, ईच्छंतो हियमप्पणो ॥३७॥ छाया -क्रोधं मानं च मायां च लोभ च पापवर्द्धनम् ।
१५४
वमेत् चतुरो दोषान् इच्छन् हितमात्मनः || ३७ ॥ टीका - आत्मनः = स्वस्य हितं = कल्याणम् इच्छन् = अभिलषन साधुः, क्रोधं क्रोधः = क्रोधमोहनीयोदय संपाद्योऽक्षान्तिपरिणतिरूपो जीवस्य विभावपरिणतिविशेषस्तम्, मानम् = मन्यते - अन्यं स्वापेक्षया हीनं येन समानः = मानमोहनीपोदयसमुत्थोऽन्यहीनतामननलक्षण आत्मनो विभावपरिणतिविशेषः, तम्, मायां च = माया=मायामोहनीयोदयसमुत्पन्नस्वपरप्रतारणलक्षणो जीवस्य विभावपरिणामविशेषः, ताम्, पापवर्धनं = पापनिदानं लोभं च = लोभः=लोभमोहनीयोदयसम्मुतो द्रव्याद्याकाङ्क्षारूपो जीवस्य विभावपरिणामः तम् । एतान् चतुरः =चतुःसंख्यकान्, दोषान्=चारित्रमालिन्यकारकान् वमेत्= त्यजेत् तदुक्तम्" लोभात् प्रभवति क्रोधो, लोभात् कामः प्रजायते । लोभान्मोहश्च नाशश्च, लोभः पापस्य कारणम् " ॥ ३७ ॥
"
'कोहं' इत्यादि । अपनी आत्मा का हित चाहने वाला साधु, क्रोधमोहनीय के उदय से होने वाले अक्षमा रूप आत्मा के विभावपरिणामरूप क्रोध को, दूसरे की हीनता का भान कराने वाले मानमोहनीय के उदय से उत्पन्न होने वाले आत्मा के विभावपरिणामरूप मानको, माया मोहनीय के उदय से उत्पन्न होने वाले छल कपट रूप आत्मा के विभाव परिणाम, तत्स्वरूप माया को, तथा लोभमोहनीय के उदय से होने वाले द्रव्यादि की आकाङ्क्षारूप आत्मा के विभाव परिणाम लोभ को, अर्थात् चारित्र को दुषित करने वाले इन चारों दोषों को दूर करदे - त्यागदे || ३७ ॥
તૢ ઇત્યાદિ પોતાના આત્માનું હિત ચાહનાર સાધુ, ક્રોધ મેાહનીયના ઉદયથી ઉત્પન્ન થતા અક્ષમા રૂપ આત્માના વિભાવપરિણામરૂપ ક્રેને, ખીજાની હીનતાનું ભાન કરાવનારા માનમેહનીયના ઉદયથી ઉત્પન્ન થતાં આત્માનાં વિભાપરિણામ રૂપ માનને, છળ કપટ રૂપ આત્માપરિણામ તત્વસ્વરૂપ માયાને, તથા લેાલ માહનીયના ઉદયથી થતા ઇચ્છારૂપ આત્માના વિભાવ પરિણામ લેાભને, અર્થાત્ ચારિત્રને દૂષિત કરનારા એ ચાર દોષને દૂર ત્યાગે, (૩૭)
શ્રી દશવૈકાલિક સૂત્રઃ ૨
