________________
१४८
श्री दशवेकालिकसूत्रे
C
खिंसयेत् =न क्रुध्येत् । ' अतितिणो' इतिपदेन मुनेर्भाषासमित्याराधकत्वं गाम्भीर्य चाविष्कृतम् । अचवले ' इत्यनेन षड्जीवनिकाययतनापरत्वं प्रदर्शितम् । 'अप्पमासी' इति पदेन प्रयोजनमन्तरेण मौनावलम्बित्व विधेयमिति, समौनं भोक्तव्यमिति वा ध्वनितम्। 'मियासणे' इत्यनेन रसनेन्द्रियवशीकतृत्वं सूचितम् । 'उयरे दंते' इत्यनेन उदराधिकपूरणेन प्रमादप्रसक्तिस्तया स्वाध्यायादिहानिश्चारित्रभङ्गश्वेति बहवो दोषाः समापतन्त्यतोऽन्तमान्तादियादृक्तादृगन्नादिना क्षुधोपशमनमात्रतत्परत्वमास्थेयमित्यावेदितम् ||२९||
'अतिन्तिणे' पद से मुनि की भाषासमिति की आराधकता तथा गंभीरता प्रगट की है, अर्थात् साधु को सदा भाषासमिति में सावधान रहना चाहिए और गंभीरता रखनी चाहिए ।
'अचवले' पद से षड्जीवनिकाय की यतना में तत्परता प्रदर्शित की है । 'अप्पभासी' पदसे यह सूचित किया है कि 'साधुको निष्प्रयोजन भाषण न करना चाहिए अर्थात् वचन गुप्ति का पालन करना चाहिए'। 'मियासणे' पदसे 'रसना इन्द्रिय को वश में करना चाहिए' ऐसा प्रगट किया है । 'उयरे दंते' इस पद से यह बताया है- 'अधिक भोजन करने से प्रमाद आजाता है, प्रमाद से स्वाध्याय आदि क्रियाओं में बाधा पहुँचती और चारित्र में दोष लगता है, इत्यादि अनेक दूषण आजाते हैं अतएव अन्तप्रान्तादि साधारण आहार से भी क्षुधा बुझा लेनी चाहिए ॥ २९ ॥
અત્તિતિને શબ્દથી મુનિની ભાષા સમિતિની આરાધકતા તથા ગંભીરતા પ્રકટ કરી છે, અર્થાત્ સાધુએ સદા ભાષા સમિતિમાં સાવધાન રહેવું જોઇએ અને ગભીરતા રાખવી જોઇએ
બવજે શબ્દથી ષડ્ જીવનકાયની યતનામાં તત્પરતા પ્રદર્શિત કરી છે. બળમાસી શબ્દથી એમ સૂચિત કર્યુ છે કે સાધુએ નિષ્પ્રયેાજન ભાષણ ન दधुं लेायो अर्थात् वयन गुप्तिनुं पासन ४२ मे. मितासणे शहथी रसना छद्रियने वंश ४२वी लेयो खेभ प्रस्ट छे. उयरे दंते पहथी खेभ मनाव्यु छे કે–અધિક ભાજન કરવાથી પ્રમાદ આવી જાય છે, પ્રમાદથી સ્વાધ્યાય આદિ ક્રિયાઓમાં ખાધા પહોંચે છે, અને ચારિત્રમાં દ્વેષ લાગે છે, અને એક દૂષણુ આવે છે, તેથી કરીને અંતપ્રાંતાદિક સાધારણ આહારથી પણ ક્ષુધા ભ્રુઝાવી લેવી જોઇએ. (૨૯)
C.
શ્રી દશવૈકાલિક સૂત્રઃ ૨
