________________
८७
आचारमणिमञ्जूषा टीका, अध्ययन ७
पुनरपि तिर्यग्विषये भाषाप्रतिषेधमाह-'तहेव गाओ' इत्यादि । मूलम्--तहेवं गाओ दुज्झाओ दम्मा गोरहगत्ति य ।
वाहिमा रहजोगित्ति ने भासिज्ज पनवं ॥२४॥ छाया-तथैव गावः दोह्याः दम्या गोरथका इति च ।
वाह्या रथयोग्या इति नैवं भाषेत प्रज्ञावान् ॥ २४ ॥ टीका-'तहेव' इत्यादि।
तथैव-तद्वत् एता गावो दोह्याः दोग्धुमर्हाः, इदानीमासां गवां दोहनकालो व्यत्येतीत्यर्थः। च-पुनः इमे गोरथकाःचत्सा दम्या निग्रहार्हाः, तथा वाहा: हलादिवहनयोग्या:, रथयोग्याः शकटयोजनार्हाः, इत्येवं प्रज्ञावान् न भाषेत । गवादीनां दोहनादौ हि बन्धनादिबहुविधक्लेशसंभावना लोकनिन्दया च साधोश्चारित्रमालिन्यं प्रवचनलघुता च समापद्यते इति भावः ॥ २४ ॥
फिर भी तिर्यश्चो के विषय में भाषा का निषेध कहते हैं'तहेव' इत्यादि।
ये गायें दुहने योग्य हैं-इनके दुहने का समय हो गया हैं, ये बछडे दमन करने योग्य है, ये हल आदि में जुतने योग्य हो गये हैं, या रथ अथवा गाडी में जुतने लायक हैं; ऐसा कथन, प्रज्ञावान् साधु न करे।
तात्पर्य यह कि गायो को दुहने; बछडो को दमन करने आदि से अनेक प्रकार का कष्ट होता है, इसलिए और लोकनिन्दा के कारण साधु के चारित्र में मलिनता आती है और प्रवचन की लघुता होती है ॥ २४॥
१जी पण तिय याना विषयमा भाषान निषेध ४२ छ-तहेव. त्यादि.
આ ગાયે દેહવા યોગ્ય છે, તેમને દેહવાનો વખત થઈ ગયું છે, આ વાછડા દમન કરવા ગ્ય છે, એ હળ આદિને જોડવા ગ્ય થઈ ગયા છે, યા રથ કે ગાડામાં જોડવા લાયક છે, એવું કથન પ્રજ્ઞાવાન સાધુ ન કરે. તાત્પર્ય એ છે કે ગાયે ને દેવી, વાછડા ને દમવા, આદિથી તેમને અનેક પ્રકારનું કષ્ટ થાય છે, તેથી અને લેકનિદાને કારણે સાધુના ચારિત્રમાં મલિનતા આવે છે અને પ્રવચનની संधुता थाय छे. (२४)
શ્રી દશવૈકાલિક સૂત્રઃ ૨
