________________
३६२
श्रीदशवकालिकसूत्रे मूलम्-हुज्ज कटुं सिलं वावि इटालं वावि एगया ।
१० ८ १२ १३ १५ १४ । उपियं सकमट्ठाए, तं च होज्ज चलाचलं ॥६५॥ १९ १६ १८ २० २ ६ २७ २५ न तेण भिक्खू गच्छेज्जा दिट्ठो तत्थ असंजमो। गंभीरं झुसिरं चेव सविदिय समाहिए ॥६६॥ छाया--भवेत्काष्ठं शिला वाऽपि, इट्टालं वाऽप्येकदा । __ स्थापितं संक्रमार्थ तच्च भवेच्चलाचलम् ॥६५॥
न तेन भिक्षुर्गच्छेदृष्टस्तत्रासंयमः॥
गम्भीरं शुषिरं चैव, सर्वेन्द्रिय-समाहितः॥६६॥ सान्वयार्थः-एगया किसी समय अर्थात् वर्षा आदिके समय संकमट्ठाए जाने आने के लिए कटुं-काठ वाबि-या सिलं-शिला वावि = अथवा इट्टालं = ईटका टुकड़ा ठवियं रखा हुआ हुज्ज = हो च = और तं = वह (यदि) चलाचलं = अस्थिर-डगमगाता हुज हो तो तेण = उस मार्गसे तथा जो गंभोरं = ऊंडा गहरा और झुसिरं = पोला स्थान हो उससे सबिदियसमाहिए = समस्त इन्द्रियोंको वशमें रखनेवाला भिक्खू = साधु न गच्छे ज्जा = नहीं जावे (क्योंकि) तत्थ = वहां पर केवली भगवान ने असंजमो = असंयम दिट्टो = देखा है ॥६५॥६६॥
टीका--'हुज्ज कटुं०' इत्यादि, 'न तेण.' इत्यादि च । एकदा = एकस्मिन् काले वर्षादौ यत् काष्ठं = सञ्चरणोपयोगि दारू, अपिवा शिला - प्रस्तरखण्डम् अपिवा इट्टालम् = इष्टकाशकलं, संक्रमार्थ गमनागमनर्थ स्थापितम् = आरोपितम् भवेत् , तच्च काष्ठादिकं यदि चलाचलम् = अस्थिरं कम्पमानं भवेत् तदा तेन काष्ठादिना सर्वेन्द्रियसमा
'हुज्ज कटुं' इत्यादि, तथा 'न तेण' इत्यादि ।
नदी आदिमें बरसात आदिके समय, जाने-आनेके लिये जो काठ, पत्थर या ईट आदि रोप दिया हो और यदि वह हिलता हो तो समाधिमान् संयमी, उस मार्गसे गमन न करे ।और जो प्रदेश, नीचा होनेसे अन्धकारमय हो या खड्ढेवाला हो उससे भी साधुको गमन नहीं करना चाहिये, क्योंकि ऐसे मार्गमें गमन करनेसे स्व-पर-विराधना-रूप असंयम केवलो भगवान् ने देखा है।
हुज्ज कटुं०४त्याह तथा न तेण त्याहि. નદી આદિમાં વરસાદને વખતે આવવા-જવા માટે જે લાકડાં, પથર, ઈટ વગેરે પેલા હોય અને જે તે હલતાં હોય તે સમાધિવાન સયમી એ માગે ગમન ન કરે અને જે પ્રદેશ નીચે હોવાથી અંધકારમય હાય યા ખાડાવાળે હોય તે માગે પણ સાધુએ ગમન કરવું ન જોઈએ, કારણ કે એવા માગે* ગમન કરવાથી સ્વ-પર-વિરાધનારૂપ અસં. યમ કેવલી ભગવાને જે છે.
શ્રી દશવૈકાલિક સૂત્રઃ ૧
