Page Text
________________
अध्ययन ४ सु० ४ तेजस्कायस्य सचित्ततासिद्धिः
१६७ जीवः , पृथक्सत्त्वः आख्यातः, शस्त्रपरिणतादन्यत्र' इत्यादिकानां प्राग्वद्वयाख्या बोव्या ।
शस्त्रं चास्य द्रव्य-भावभेदाद्विविधं तत्र द्रव्यशस्त्रं स्त्र-पर-तदुभय-कायभेदात्त्रिविधम् स्वकायशस्त्रं-पौरस्त्यादिवायोः पाश्चात्यादिवायुः । परकायशस्त्रमनलादि । उभकायशस्त्रमनलादिसंतप्तो वायुरेव । भावशस्त्रं तु वायु प्रति मनसो दुष्प्रवृत्तिः।
वायुः सचित्ताचित्तमिश्रभेदात्रिधा, तत्र सचित्तो घनवातादिः , अचित्तो दृतिप्रभृतिषु पूरिपः, सोऽप्यन्तर्मुहूर्ताचं यावदेकं याममचेतनः, तदनु पूर्णद्वितीययाम यावन्मि
(वायुकाय) वायुकाय को भी भगवानने सचित्त कहा है । बायु कैसे सचित्त है सो कहते हैं वायु सचेतन है । क्योंकि दूसरे की प्रेरणा के विना अनियत रूप से तिर्यक्गमन करने वाला है जैसे हिरन या रोझ (गवय)।
अनेक जीव और पृथक्सत्त्व आदि व्याख्या पहले के समान समझनी चाहिए।
वायुकाय का शस्त्र द्रव्य-भाव-भेद से दो प्रकार का है, द्रव्यशस्त्र --स्वपर-उभयकाय के भेद से तीन प्रकार का है। वहां स्वकाय-शस्त्र पूर्व आदि दिशा के वायुका पश्चिम आदि दिशाका वायु, परकाय-शस्त्र अग्नि आदि है, उभयकाय-शस्त्र अग्नि आदि से तपा हुआ वायु ही है। वायु तीन प्रकार का है
(१) सचित्त, (२) अचित्त, (३) मिश्र । घनवात आदि सचित्त है, दृति या रबर को थैली आदि में भरी हुई हवा अचित्त होती हैं, किन्तु अन्तर्मुहूर्त के बाद एक प्रहर तक अचित्त
(वायुय) વાયુકાયને પણ ભગવાને સચિત્ત કહી છે. વાયુ કેવી રીતે સચિત્ત છે તે કહે છે -
વાયુ સચેતન છે કારણ કે બીજાની પ્રેરણા વિના અનિયતરૂપે તિર્યકુ ગમન કરનારો छ, । २६५ अथवा । (नीय)
અનેક જીવ અને પૃથસત્ત્વ આદિની વ્યાખ્યા પહેલાંની પેઠે સમજવી.
વાયુકાયના શસ્ત્ર દ્રવ્ય-ભાવભેદે બે પ્રકારના છે. દ્રવ્યશાસ્ત્ર સ્વ-પર-ઉભયકાયના ભેદ કરી ત્રણ પ્રકારના છે, ત્યાં કાયશસ્ત્ર-પૂર્વઆદિ દિશાના વાયુનો પશ્ચિમ-આદિ દિશાનો વાય. પરકાયશસ્ત્ર અગ્નિ આદિ છે, ઉભયકાયશસ્ત્ર અગ્નિ આદિથી તપેલે વાયુ જ છે. ભાવ. શસ્ત્ર પહેલાની જેમ સમજી લેવું વાયુ ત્રણ પ્રકાર છે.
(१) सथित्त, (२) मथित्त, (3) मिश्र. धन-पात माहि वायु सचित्त छ. मस या ૨મ્બરની થેલી આદિમાં ભરેલી હવા અચિત્ત છે; પરંતુ અંતર્મુહૂર્તની પછી એક પ્રહર
१ भगवतोसूत्रस्य द्वितीयशतके प्रथमोद्देशे वाय्वधिकारे" से भंते ! किं पुढे उद्दाइ अपुढे उद्दाइ ? गो० ? पुढे उद्दाइ नो अपुढे उहाइ''
छाया-'स (वायुः) भगवन् ? कि स्पृष्टः अपद्रवति (म्रियते) अस्पृष्टः अपद्रवति? गौतम १ स्पृष्टः अपद्रवति नो अस्पृष्टः अपद्रवतिः । अस्य टीका-'स्पृष्टः स्वकायशस्त्रेण परकायशस्त्रण वा अपद्रवति म्रियते'।
શ્રી દશવૈકાલિક સૂત્રઃ ૧
| SR No. | 006367 |
| Book Title | Agam 29 Mool 02 Dasvaikalik Sutra Part 01 Sthanakvasi |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1974 |
| Total Pages | 480 |
| Language | Sanskrit, Hindi, Gujarati |
| Classification | Book_Devnagari, Agam, Canon, & agam_dashvaikalik |
| File Size | 27 MB |