________________
श्रीदशवकालिकसूत्रे की अपेक्षा संयमी अवस्थामें मृत्यु होजाना अच्छा है ॥७॥देख
टीका-कामयते वाञ्छति तच्छीलः कामी, यशसः संयमस्य कीर्तेर्वा कामी यशःकामी, तत्सम्बुद्धौ हे यश:कामिन् !, यद्वा अकारच्छेदाद् हे अयशःकामिन् हे असंयमापयशोऽर्थिन् ! त्वां धिगस्तु, निन्द्योऽसि त्वमित्यर्थः 'ते' इति द्वितीयार्थे षष्ठी, यद्वा 'ते' इति षष्ठयन्तमेव, तत्र 'पौरुष' मित्यस्य शेषः, धिगित्यनेन सम्बन्धः, ते तव पौरुषं धिगित्यर्थः । यद्वा हे कामिन् ! ते-तव यशः=' अहो धन्योऽयं तीव्रतपःसंयमव्रतपरिपालको महान्मे'-त्येवं लोकप्रतीतां कीर्तिम् , अथवा अयशः मां दृष्ट्वं दुष्टचेष्टनरूपं पापं धिगस्त्वित्यर्थः , इति वयम् , यस्त्वं जीवितकारणात् असंयमजीवितसुखार्थमिति भावः , वान्तं भगवता परित्यक्तत्वाद्धान्तसदृशीं माम् , यद्वा संयमसेवित्वेन परित्यक्तस्य विषयस्यैवमभिलाषोदयाद्वान्ततुल्यं विषयम् आपातुम् उपसर्गवशेन धात्वर्थभेदादुपभोक्तुम् इच्छसि-कामयसे, ते तव मरणं-मृत्युः श्रेयः प्रशस्यं श्रेष्ठं भवेत्, न पुनरित्थमनाचरणीयाऽऽचरणमिति गाथार्थः ।। मूलम्--अहं च भोगरायस्स तं च सि अंधावण्हिणो ।
९ ७ ८ १० १२ ११ १३
मा कुले गंधणा होमो, संजमं निहुओ चर ॥८॥ हे यशके अभिलाषी ? तुझे धिक्कार है, जो असंयम जीवनके सुखके लिए वमन किए हुएको खाना चहता है, इसप्रकारके जीवनसे मर जाना ही अच्छा है।
हे यश अर्थात् संयम अथवा कीर्तिकी इच्छा करनेवाले ! अथवा हे असंयम और अपयशके कामी तुझे धिक्कार है, तु अत्यन्त निन्दाका पात्र है । अथवा हे कामी ! जगतमें तुम्हारी इस प्रकारकी जो कीर्ति फैली हुई है कि “यह रथनेमि मुनि, अत्यन्त उत्कृष्ट संयमका पालन करनेवाला महात्मा है" इसकीर्तिको धिक्कार है, क्योंकि तुम असंयम रूप जीवितके लिए, भगवान् श्रीअरिष्टनेमि के द्वारा त्यागी हुई मुझको, अथवा संयम पालनके लिए त्यागे हुए विषयोंको फिर चाहते हो, तुम्हें मर जाना अच्छा है किन्तु असंयमकी वांछा करना अच्छा नहीं है ॥७॥
હે યશના અભિલાષી ! તને ધિક્કાર છે, જે અસંયમ જીવનના સુખને માટે વમેલાને ખાવા ઇરછે છે, એ પ્રકાહના જીવનથી તે મરવું જ વધારે સારું છે. યશ અર્થાત્ સંયમ અથવા કીર્તિની ઈચ્છા કરનારા !, અથવા હે અસંયમ અને અપયશના કામી ! તને ધિક્કાર છે, તે અત્યંત નિંદાને પાત્ર છે. અથવા હે કામી ! જગતમાં તારી એ પ્રકારની જે કીતિ ફેલાઈ છે કે “આ રથનેમિ મુનિ અત્યંત ઉત્કૃષ્ટ સંયમનું પાલન કરનારા મહાત્મા છે, એ કીતિને ધિક્કાર છે, કેમ કે તમે અસંયમરૂપ જીવિતને માટે, ભગવાન અરિષ્ટનેમિએ ત્યજેલી એવી મને, અથવા સંયમપાલનને માટે ત્યજેલા વિષયને પાછા ચાહે છે. તમારે મરી જવું જ साइ छ, ५२न्तु म यमनी iछन४२वी सारी नथी. (७)
શ્રી દશવૈકાલિક સૂત્રઃ ૧