________________
८४
दशाश्रुतस्कन्धसूत्रे
मधुर
श्रद्धेयतया सकलजनग्राह्यं वचनं वचो यस्य स तथा तद्भावस्तत्ता । वचनता - मधुरं = कोमलं मिष्टतायुक्तं वचनं यस्य स तथा तद्भावस्तत्ता, माधुर्यगाम्भीर्यादिगुणयुक्तत्वेन सकलश्रोतृजनाहादकवचनवत्तेत्यर्थः । ३ अनिश्रितवचनता-- अनिश्रितं = रागद्वेषरहितं कञ्चिदुद्दिश्याऽकथितं सर्वसाधारण हितकरं वचनं यस्य स तथा, तद्भावस्तत्ता, पक्षपातवचनरहिततेत्यर्थः । ४ असंदिग्धवचनता संदिग्धं - संदेहः--साधक-बाधक प्रमाणाभावादनवस्थितानेककोटिसंस्पर्शि ज्ञानं संशयापरपर्यायस्तदाश्रितं, न संदिग्धमसंदिग्धं = सकलसंशयादिदोषरहितं वचनं यस्य स तयाः । तद्भावस्तत्ता सैषा वचनसम्पत् || सू० ४ ॥
1
पूर्ववत् समझना चाहिये । (१) आदेयवचनता (२) मधुरवचनता (३) अनिश्रितवचनता (४) असंदिग्धवचनता । इस तरह चार प्रकार की वचनसम्पदा है । (१) आदेयवचनता - जिसका वचन श्रद्धायुक्त होने से समस्त मनुष्यों को ग्रहण करने योग्य है वह आदेयवचन कहा जाता है । ऐसे वचनवाला होना । (२) मधुरवचनता - कोमलता और माधुर्य-युक्त वचनवाला होना । तात्पर्य यह है कि समस्त मनुष्यों को सुनने में आनन्द उत्पन्न करने वाला माधुर्य गम्भीरता आदि गुणयुक्त वचनवाला मधुरवचनी कहा जाता है । ऐसा होना । (३) अनिश्रितवचनतारागद्वेषरहित, सर्वसाधरण का हितकारक, पक्षपातरहित वचन वाला होना । ( ४ ) असंदिग्धवचनता साधक और बाधक प्रमाण न होने से अनेक प्रकारका विषय करने वाला ज्ञान संशय- संदेह कहा जाता है । संदेह जिसमें न हो उसको असंदिग्ध कहते हैं । तात्पर्य यह है कि- सकल संशय आदि दोष-रहित वचन वाला होना। इस रीति से वचन सम्पदा का निरूपण किया है ॥ सू० ४ ॥
-
सभल्वा लेाये. (१) आ यवचनता (२) मधुरवचनता (३) अनिश्रितवचनता ( ४ ) असंदिग्धवचनता व रीते यार प्रहारनी वयनसम्या . (१) आदेयवचनताજેનું વચન શ્રદ્ધાયુકત હોવાથી સમસ્ત મનુષ્યાને ગ્રહણ કરવાયેાગ્ય હોય તે આદેયવચન उडेवाय छे, सेवा थवु. (२) मधुरवचन्ता - अभलता तथा माधुर्ययुक्त वन्यनवाजा હોવું. તાત્પ એ છે કે–સમસ્ત મનુષ્યાને સાંભળવામાં આનંદ ઉત્પન્ન કરવાવાળા માધુ ગંભીરતા આદિ ગુણયુકત વચનમાળા મધુરવચનની કહેવાય છે. એવા હોવું. (३) अनिश्रितवचनता- राग द्वेषरहित सर्वसाधारणुनां हितार४ पक्षपात रहित वन्यनवाणा होवु (४) असंदिग्धवचनता - साध तथा माघ प्रमाणु न होवाथी भने પ્રકારનાં વિષય કરવાવાળું જ્ઞાન સ ંશય-સ ંદેહ કહેવાય છે. એવા સ ંદેહ જેમાં ન હોય તે અસંદિગ્ધ કહેવાય, તાત્પર્ય એ છે કે-સકલ સંશય આદિ દોષરહિત વચનવાળા હોવુ એવી રીતે વચનસમ્પદાનું નિરૂપણ કર્યુ છે. ( ૦ ૪)
શ્રી દશાશ્રુત સ્કન્ધ સૂત્ર
