________________
वसतिवासविधिः १९
पावचूरो उ० १ सू० २४-२६
छाया - सागारिकनियां यदि अकृत्वा साध्यस्तिष्ठन्ति । प्राप्नुवन्ति आशाभङ्गान् तस्मात् निश्चया वस्तव्यम् ॥२०॥ निश्राकरणे स पुनस्तासां रक्षां करोति दुष्टात् । श्वापदस्तेनादितः, रक्षणमिह भवति तत्कार्यम् ॥२१॥
अवचूरी - 'सागारियणिस्सं' इति सागारिकनिश्रां शय्यातरस्याऽऽलम्बनम् अकृत्वा यदि साध्यः उपाश्रये तिष्ठन्ति तदा आज्ञाभङ्गान् तीर्थकराज्ञाविराधनादिदोषान् प्राप्नुवन्ति । तस्मात् कारणात् साध्वीभिः निश्रया सागारिकमिश्रया वस्तव्यम् ||२०|| यतः निश्राकरणे स शय्यातरः पुनः दुष्टात् दुष्टजमात् कामुकादिदुष्ट पुरुषात् तासां रक्षां करोति, एवं करणे न कोऽपि तासां काश्चिदपि बाधामुत्पादयितुं शक्नोति, तथा श्वापदस्तेनादित:- श्वापदेभ्यः हिंस्रपश्वादिभ्यः चौरादिभ्यश्च तासामिह उपाश्रये रक्षणं रक्षाकरणं तत्कार्यं तस्य तत् कार्यमेव भवति ॥ २१ ॥
उक्त निर्ग्रन्थीनां सागारिकनिश्रया संवसनम्, साम्प्रतं निर्ग्रन्थानां तु सागारिकस्य निश्रयाऽनिश्रया वा वस्तुं कल्पते इति प्रदर्शयति- 'कम्प' इत्यादि ।
सूत्रम् -- कप्पइ निग्गंथाणं सामा रियल्ल णिस्साए वा अणिस्साए वा वत्थए | २४| छाया -कल्पते निर्ग्रन्थानां सागारिकस्य निश्रया का अनिश्रया वा वस्तुम् ॥ ० २४ ॥
चूर्णी - 'कप्पड़' इति । मिर्ग्रन्यानां यत् श्वापदस्मादिबहुल क्षेत्रं भवेत्तत्र तेभ्यो रक्षादि"कारणे सति सागरिकस्य शय्यतरस्य निश्रया आलम्बनेन 'वयमत्र वसामः अस्माकं रक्षा त्वया कर्त्तव्या ' स्यादिरूपेण गृहस्थस्यालम्बनं कृत्वा वस्तुं कल्पते, अथ चाऽसति पूर्वोक्ते कारणे सागारिकस्यानि - श्रयाऽपि वस्तुं कल्पते, पुरुषत्वेन स्वभावत एव धृतिबला दिसंपन्नत्वात्तेषाम्, निर्ग्रन्थीनां तु कारणे कारणे वा सामारिक निश्रां विना न कदापि वस्तु कल्पते, इति द्वयोः सूत्रयोर्भिन्नत्वम् ॥ २४ ॥
पूर्वं निर्ग्रन्थानां सागारिकस्य निश्रयाऽनिश्रया वा भिवासः प्रोक्तः, साम्प्रतं गृहस्थवस्तुजातरूपसागारिकसहितै उपाश्रये निर्ग्रन्थनिर्ग्रन्थीमां दयानामपि वस्तुं न कल्पते, इति प्रतिपादयति-'नो कप्पइ० सागारिए' इत्यादि ।
सूत्रम्--नो कप्पर निग्गंथाणं वा निग्गंधीणं वा सामारिए उवस्सए वत्थए | २५ | छाया - नो कल्पते निर्ग्रन्थानां या निग्रन्थीनां वा सागारिके उपाश्रये वस्तुम् ॥सू: २५||
'चूर्णी - 'नो कप' इति । निर्ग्रन्थानां निर्ग्रन्थीनां च सांगारिके - भगारिण इदं वस्तुजातं बागारिक, आगारिकेण सहितः सागारिकः, यंत्रोपाश्रये गृहस्थस्य वस्त्राभूषण खष्ट्रापल्यङ्कादिगृह- सामग्री वर्त्तते सः सामारिक उपाश्रयः कथ्यते, तस्मिन् वस्तुं न कल्पते इति । सागारिकं द्विविधम्द्रव्यसामारिकं मानसामारिकं च तत्र द्रव्यसागारिकं बनाभूषणादिवस्तु जातम्, भावसागारिकम् - ईक्लेशादिमयो मनोभावः, यत्र गृहस्थानां तदुपाश्रयविषये परस्परं मनसि ईर्ष्या क्लेशादिभावः परम्परागत आधुनिको वा संभवेत्तादृश उपाश्रयो भावसागारिकः प्रोच्यते, भत्र चतुर्भङ्गी यथा