________________
जम्बूद्वीपप्रज्ञप्तिसूत्रे अयं चाष्टादशमुहूर्तप्रमाणः सर्वोत्कृष्टो दिवसः पूर्व संवत्सरस्य चरमो दिवसः इति प्रति पादयितुमाह-से णिक्खममाणे सूरिए' अथ निष्क्रामन् सूर्यः यस्मिन् स्थाने स्थितः सर्वी स्कृष्टं दिवसं कृतवान् तस्मात् स्थानात् निष्क्रामन्-गरछन् सूर्य इत्यर्थः 'णवं संवच्छर अयमाणे' नवम्-नवीनं पूर्वसंवत्सरापेक्षया नवं द्वितीयं संवत्सरम्-वर्षमयमानः प्राप्नुवान् आददान इत्यर्थः 'पदमंसि अहोरसि' प्रथमे अहोरात्रे 'अभंतराणं तरं मंडलं' अभ्यन्तरानन्तरं द्वितीयं मण्डलम् 'उवसकमित्ता चारं चरइ' उपसक्रम्य संप्राप्य चार-गतिं चरति-करोतीति ।
सम्प्रति-रात्रिदिवसयो वृद्धिहासं दर्शयितुमाह-'जयाणं' इत्यादि, 'जया णं भंते ! सरिए' यदा-यस्मिन् काले खलु भदन्त ! सूर्यः 'अभंतराणंतरंमंडलं उवसंकमित्ता चार चरइ' अभ्यन्तरानन्तरं द्वितीयं मण्डलमुपसंक्रम्य-संप्राप्य चारं गतिं चरति-करोति तयाणं के महालए दिवसे' तदा-तस्मिन् काले खलु किं महालयः-को महान् आलयो व्याप्यक्षेत्र वाला सर्वोत्कृष्ट दिन पूर्वसंवत्सर का चरम दिवस है-इस-बातको प्रकट करने के लिये सूत्रकार कहते हैं-से णिक्खममाणे सूरिए णवं संवच्छरं अयमाणे पढमंसि अहोर तसि अभंतराणंतरं मंडलं उवसंकमिता-चारं चरइ' जिस स्थान पर स्थित होकर सूर्य ने सर्वोत्कृष्ट दिन किया है उस स्थान से निकलता हुआ वह सूर्य-नवीन-पूर्वसंवत्सर की अपेक्षा-द्वितीय संवत्सर-वर्ष को प्राप्त होकर प्रथम अभ्यन्तर अहोरात्र में अभ्यन्तर मण्डल के अनन्तर द्वितीय मंडल पर आकरके गति करता है
रात्रि दिवस का वृद्धि हास कथन__ इसमें गौतमस्वामी ने प्रभु से ऐसा प्रश्न किया है-'जया णं भंते ! सूरिए हे भदन्त ! जिस काल में सूर्य 'अभंतराणंतरं मंडलं उवसंकमित्ता चारं चरई' अभ्यन्तरमंडल के अनन्तर द्वितीय मण्डल पर पहुंचकर गति किया करता है'तयाणं के महालए दिवसे, के महालया राई भवई' तब उस समय-उस सूर्य છે. આમ જાણવું જોઈએ. આ અષ્ટાદશ મુહૂર્ત પ્રમાણવાળ સંસ્કૃષ્ટ દિવસ પૂર્વ સંવત્સરને ચરમ દિવસ છે. આ વાતને પ્રકટ કરવા માટે સૂત્રકાર કહે છે
_ 'से णिक्खममाणे सूरिए णवं संवच्छरं अयमाणे पढमंसि अहोरसि अब्भतराणतर' मंडलं उवसंकमिता चार चरइ' रे स्थान स्थित धन सूर्य सष्टि वस मनाव्या છે, તે સ્થાન પરથી ઉદિત થયેલ તે સૂર્ય નવીન -પૂર્વસંવત્સરની અપેક્ષાએ દ્વિતીય સંવત્સર વર્ષને પ્રાપ્ત થઈને પ્રથમ અહોરાત્રમાં અત્યંતર મંડળ પછી દ્વિતીય મંડળ પર આવીને ગતિ કરે છે.
રાત્રિ-દિવસ–વૃદ્ધિ-હાસ કથન सामा गौतमस्वामी प्रभुने सात प्रश्न छ-'जया णं भंते ! सूरिए' हे मत ! २ मा सूर्य 'अनंतराणंतर मंडलं उवसंकमित्ता चार चरई' मध्यतरभ७७१ पछी द्वितीयभ७ ५२ पायाने ति ४३ छ-'तयाणं के महालए दिवसे, के महालया राई
જમ્બુદ્વીપપ્રજ્ઞપ્તિસૂત્ર