________________
१८
जम्बूद्वीपप्रज्ञप्तिसूत्रे
अबाधया सर्वाभ्यन्तरं सूर्यमण्डलं प्रज्ञप्तं । जम्बूद्वीपे खलु भदन्त ! द्वीपे मंदरस्य पर्वतस्य कियत्याऽबाधया सर्वाभ्यन्तरानन्तरं सूर्यमण्डलं प्रज्ञप्तम्, गौतम ! चतुश्चत्वारिंशद् योजनसह - त्राणि अष्ट च द्वाविंशतिर्योजनशतानि अष्टचत्वारिंशत् एकषष्ठिभागान् योजनस्याबाधयाऽभ्यन्तरानन्तरं सूर्यमंडलं प्रज्ञप्तम् । जम्बूद्वीपे खलु भदन्त ! द्वीपे मंदरस्य पर्वतस्य कियत्याऽबाधया अभ्यन्तर तृतीयं सूर्यमंडलं प्रज्ञप्तम् गौतम ! चतुश्चत्वारिंशद् योजनसहस्राणि अष्ट च पंच विंशतिर्यो जनशतानि पञ्च त्रिशच्चैकषष्ठिभागान् योजनस्याबाधया अभ्यन्तर तृतीयं सूर्यमण्डलं प्रज्ञप्तम् इति । एवं खलु एतेनोपायेन निष्क्रामन सूर्यः तदनन्तरात् मंडलात् तदनन्तरं मण्डलं संक्रामन् संक्रामन द्वे द्वे योजने अष्टचत्वारिंशत् च एकषष्ठिभागान् योज - नस्यैकैकस्मिन् मंडले अबाधावृद्धिमभिवर्द्धयन् अभिवर्द्धयन् सर्वबाह्यमण्डल मुपसंक्रम्य चारं चरतीति । जम्बूद्वीपे खलु भदन्त ! द्वीपे मंदरस्य पर्वतस्य कियत्या अबाधया सर्वबा सूर्यमण्डलं प्रज्ञप्तम्, गौतम ! पञ्चचत्वारिंशत् योजनसहस्राणि त्रीणि च त्रिंशद् योजनशतानि अबाधया सर्व बाह्यं सूर्यमण्डलं प्रज्ञप्तम् । जम्बूद्वीपे खलु भदन्त ! द्वीपे मन्दरस्य पर्वतस्य कियत्या अबाधया सर्ववाद्यानन्तरं सूर्यमण्डलं प्रज्ञप्तम् गौतम ! पञ्चचत्वारिंशद् योजनासह - त्राणि त्रीणि च सप्तविंशति यजनशतानि त्रयोदशचैकषष्ठिभागान् योजनस्याबाधया बाह्यानन्तरं सूर्यमण्डलं प्रज्ञप्तम् । जम्बूद्वीपे खलु भदन्त ! द्वीपे मन्दरस्य पर्वतस्य कियत्याऽबाधया बाह्य तृतीयं सूर्यमण्डलं प्रज्ञसम् गौतम ! पञ्चचत्वारिंशद् योजन सहस्राणि त्रीणि च चतुर्वि शति यजनशतानि षड् विंशतिश्चैकपष्ठिभागान् योजनस्याबाधया बाह्यं तृतीयं सूर्यमंडलं प्रज्ञतम् । एवं खलु एतेनोपायेन प्रविशन् सूर्यः तदनन्तरात् मण्डलात् तदनन्तरं मण्डलं संक्रामन संक्रामन् द्वे द्वे योजनेऽष्टचत्वारिंशच्चैकषष्ठिभागान् योजनस्यैकमेकस्मिन् मण्डलेऽबाधाबुद्धि निवर्द्धयन् निवर्द्धयन् सर्वाभ्यन्तरं मण्डलमुपसंक्रम्य चारं चरति ॥ सू० ३ ॥
टीका - अत्र सूत्रे सर्वाभ्यन्तर प्रथम सूर्यमण्डलात् सर्वभ्यन्तर तृतीयादि सूर्याणां तथा सर्ववा प्रथमसूर्यमण्डलात् सर्वबाह्य तृतीयादि मण्डलानां विचारः । 'जंबूद्दीवेणमि' त्यादि 'जंबुद्दीवे णं भंते दीवे' जम्बूद्वीपे खल भदन्त द्वीपे हे भदन्त ! जम्बूद्वीप नामके द्वीपे सर्वमध्ये जम्बूद्वीपे इत्यर्थः, 'मंदरस्य पव्वयस्स' मंदरस्य मेरोः पर्वतस्य 'केवइया अबाधया'
पांचवां दोनों मेरुमण्डल का अबाधा द्वारका कथन
'जंबुद्दीवे णं भंते ! दीवे मंदरस्स पच्चयस्स केवइयाए' इत्यादि
टीकार्थ- गौतमस्वामी ने प्रभु से ऐसा पूछा है - हे भदन्त ! इस जम्बूद्वीप नामके द्वीप में 'मंदरस्स पव्वयस्स केवइया अवाहया सव्वभंतरे सूरमंडले પાંચમા અને મેરુમંડળના અખાધા દ્વારનું કથન–
'जंबुद्दीवेणं भंते ! दीवे मंदरस्स पव्वयस्स केवइयाए' इत्यादि
ટીકા ગૌતમસ્વામીએ પ્રભુને આ જાતના પ્રશ્ન કર્યાં છે કે હૈ ભદત! આ જંબૂद्वीप नामक द्वीपभां 'मंदरस्स पव्वयस्स केवइया अवाहया सव्वभंतरे सूरमंडले पन्नत्ते' स्थित
જમ્બુદ્વીપપ્રજ્ઞપ્તિસૂત્ર