________________
प्रकाशिका टीका - चतुर्थवक्षस्कारः सू० ८ हैमवतक्षेत्र स्वरूपनिरूपणम्
८५
पौरस्त्यया कोटया पौरस्त्यं लवणसमुद्रं स्पृष्टा पाश्चात्यया यावत् स्पृष्टा, 'सत्ततीसं जोयण सहस्साई छच्च चउवत्तरे जोयणसए सोलस य एगूणवीसभाए जोयणस्स किंचि विसेसूणे आयामेणं' सप्तत्रिंशतं योजनसहस्राणि षट् च चतुः सप्ततानि योजनशतानि षोडश चैकोनविंशतिभागान् योजनस्य किञ्चिद्विशेषोनान आयामेन, 'तस्स धणुं दाहिणेणं अडतीसं जोयणसहस्साईं सत्त य चत्ताले जोयणसए दस य एगूणवीसभाए जोयणस्स परिक्खेवेणं तस्य हैमवतवर्षस्य धनुः- धनुष्पृष्टम्, दक्षिणेन- दक्षिणदिग्भागे अष्टत्रिंशतं योजनसहस्राणि सप्त च चत्वारिंशानि चत्वारिंशदधिकानि योजनशतानि दश च एकोनविंशतिभागान् योजनस्य परिक्षेपेण परिधिना, 'हेमवयस्स णं' इत्यादि, हेमवयस्स णं भंते ! वासस्स के रिसए आयारभाव पडोयारे पण्णत्ते' स्पष्टम् नवरम् आकारभावप्रत्यवतारः तत्राकारः - स्वरूपम् भावः - तदन्तर्गतः पदार्थः तद्युक्तः प्रत्यवतारः प्रकटी भावस्तथा, स कीदृशकः - कीदृशः प्रज्ञप्तः ?, 'गोयमा ! बहुसमरमणिज्जे भूमिभागे पण्णत्ते' हे गौतम ! बहुसमरमणीयो भूमिभागः प्रज्ञप्तः, 'एवं तइयसमाणुभावो पोयध्वो त्ति' एवम् उक्तप्रकारेण तृतीयसमानुभावःतृतीयसमा - सुष्मदुष्षमारकस्तस्याऽनुभावः - स्वभाव' स्वरूपमिति यावत् नेतव्यः - ज्ञानवियतां प्रापणीयो ज्ञातव्य इत्यर्थः ॥ सू० ८ ॥
कोटी से पूर्वदिग्वर्ती लवणसमुद्र को छूती है और पश्चिमदिग्वर्ती कोटि से पश्चिमदिग्वर्ती लवणसमुद्र को छूती है (सत्ततीसं जोयणसहस्साइं छच्च चउबत्तरे जोयसर सोलस य एगूणवीसइभाए जोयणस्स किंचिविसेसूणे आयामेणं) यह आयाम की अपेक्षा कुछकम ३७६७४६ योजन की है (तस्स घणु दाहिणेणं अद्वतीसं जोयण सहस्साइं सत्तय चत्ताले जोयणसए दस य एगूणवीसइ भाए जोयणस्स परिक्खेवेणं) इसका धनुः पृष्ठ परिक्षेप की अपेक्षा ३८७४०१२ योजन का है (हेमवपस्सणं भंते ! वासस्स केरिसए आयारभाव पडोयारे पण्णत्ते) अब गौतमस्वामी ने प्रभु से ऐसा पूछा है-हे भदन्त ! हैमवत् क्षेत्रका आकार भाव प्रत्यवतार स्वरूप कैसा कहा गया है ? उत्तर में प्रभु कहते हैं(गोयमा ! बहुसमरमणिज्जे भूमिभागे पण्णत्ते एवं तइअसमाणुभावो णेयव्वोत्ति)
દિગ્વી` લવણુ સમુદ્રને સ્પશી રહી છે અને પશ્ચિમ દિગ્વતી કેટીથી પશ્ચિમ દિગ્વતી समुद्रने स्पर्शा रही है. 'सत्त तीसं जोयणसहस्साईं छच्च चउवत्तरे जोयणसए सोलस गूणवीसभाए जोयणस्स किंचि विसेसूणे आयामेणं' से मायामनी अपेक्षा उभ ३७६७४ यो नेटली छे. 'तस्स धणु दाहिणेणं अट्ठतीसं जोयणसहस्साई सत्त य चत्ताले जोयणसए दस य एगूणवीसइभाए जोयणस्स परिक्खेवेणं' खानु धनुःपृष्ठ परि क्षेपनी अपेक्षाओ ३८७४० येोन भेटलो छे. 'हेणवयस्स णं भंते! वासस्स केरिसए आयारभाव पडोयारे पण्णत्ते' हवे गौतमे प्रभुने आ प्रभा प्रश्न ये हे लहन्त ! वैभवत् क्षेत्रनो आहारलाव- प्रत्यवतार - स्व३५ व छे ? उत्तरमा अलु हे छे - 'गोयमा ! बहुसरम -
જમ્બુદ્વીપપ્રજ્ઞપ્તિસૂત્ર