Page Text
________________
जम्बूद्वीपप्रज्ञप्तिसूत्रे आदर्शो-दर्पणो जिनजनन्योः शृङ्गारादि विलोकनाथुपयोगी यासां ताः हस्तगतादर्शा इत्यर्थः मूले विशेषणस्य हस्तगतपदस्य पूर्वे प्रयोक्तव्ये परनिपातःप्राकृतत्वात् बोध्यः, आगायन्त्यःआ ईषत्स्वरेण गायन्त्यः प्रारम्भकाले मन्दरस्वरेण गायमानत्वात्, परिगायन्त्यः-गीतप्रवृत्ति कालानन्तरम् परितः उच्चस्वरेण गायन्त्यस्तिष्ठन्ति इति । अत्र च रुचकादि स्वरूपप्ररूपणा इयम् एकादेशेन एकादशे द्वितीयादेशेन त्रयोदशे तृतीयादेशेन एकविंशे रुचकद्वीपे बहुमध्ये वलयाकारो रुचकशैलः चतुरशीति योजनसहस्राणि उच्चः मूले १००२२ मध्ये ७०२३ शिखरे ४०२४ योजनानि विस्तीर्णः, तस्य च शिरसि चतुर्थे सहस्रे पूर्वदिशि मध्ये सिद्धायतनकूटम् उभयोः पाश्वेयोः चत्वारि २ दिक्कुमारीणां कूटानि तत्र नन्दोत्तराद्याश्चतस्र एकपार्श्व कूटचतुष्टये द्वितीये च पार्श्वे कूटचतुष्टये विजयाद्याश्चतस्रः दिक्कुमारी महत्तरिकाः परिवसन्तीतिभावः । ___सम्प्रति दक्षिणरुचकस्थानां वक्तव्यमाह-'तेणं कालेणं' इत्यादि, 'तेणं कालेणं तेणं समएणं दाहिणरुयगवत्थव्वाओ अदिसाकुमारीमहत्तरियाओ तहेव जाव विहरंति' तस्मिन्
और पहिले धीमे स्वर से और बाद में जोर जोर से जन्मोत्सव के मांगलिक गीत गाने लगी इन्हों के हाथ में दर्पण इसलिये था कि जिन और उनकी माता शृङ्गारादि को देखने के लिये इसे अपने काम में लावें यहां रुचकादि के स्वरूप की प्ररूपणा इस प्रकार से है एक देश से ११ वे द्वितीया देश से १३ वे, तृतीया देश से २१ वे रुचक द्वीप में ठीक बीच में वलय के आकार का रुचक शैल है यह चौरासी हजार योजन का ऊंचा है मूलमें इसका विस्तार १००२२ योजन का है मध्य में ७०२३ योजन का है और ऊपर शिखर में ४०२४ योजन का है उसके ऊपर शिखर पर चतुर्थ हजार योजन पर पूर्व दिशा की ओर बीच में सिद्धा. पतन कूट है दाइ बांई ओर चार कूट दिक्कुमारिकाओं के हैं इनमें नन्दोत्तरा आदि दिक्कुमारिकाएं रहती हैं।
दक्षिण रुचकस्थ दिक्कुमारिकाओं की वक्तव्यता 'तेणं कालेणं तेणं समસમચિત સ્થાન ઉપર હાથમાં દર્પણ લઈને ઊભી રહી. અને પહેલાં ધીમા સ્વરમાં અને ત્યાર બાદ જેર–જરથી જન્મોત્સવના માંગલિક ગીત ગાવા લાગી. તેમના હાથમાં દર્પણ એટલા માટે હતું કે જિન અને તેમના માતુશ્રી શંગારાદિ જેવા માટે એને પોતાના કામમાં લાવે. અહીં રુચકાદિના સ્વરૂપની પ્રરૂપણ આ પ્રમાણે છે–એક દેશથી ૧૧માં, દ્વિતીયા દેશથી ૧૩માં, તૃતીયા દેશથી ૨૧માં રુચક દ્વીપમાં, ઠીક મધ્યભાગમાં વલયના આકાર એ ચક શેલ છે, આ ૮૪ હજાર યોજન જેટલે ઊંચે છે. મૂળમાં એને વિસ્તાર ૧૦૦૨૨ જન જેટલો છે. મધ્યમાં ૭૦૨૩ એજન જેટલો છે અને ઉપર શિખરમા ૪૦૨૪ જન જેટલું છે. તેની ઉપર–શિખર ઉપર ચાર હજાર જન ઉપર પૂર્વ દિશા તરફ મધ્યમાં સિદ્ધાયતન ફૂટ આવે છે. એની ડાબી અને જમણી તરફના ચાર ફૂટ દિકુમારિકાઓના છે. એ ફૂટામાં નન્દત્તર આદિ દિકકુમારિકાઓ વસે છે.
જમ્બુદ્વીપપ્રજ્ઞપ્તિસૂત્ર
| SR No. | 006355 |
| Book Title | Agam 18 Upang 07 Jambudveep Pragnapti Sutra Part 02 Sthanakvasi |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1977 |
| Total Pages | 806 |
| Language | Sanskrit, Hindi, Gujarati |
| Classification | Book_Devnagari, Agam, Canon, & agam_jambudwipapragnapti |
| File Size | 51 MB |