________________
प्रकाशिका टीका - चतुर्थवक्षस्कार: सू० ३६ मेरुपर्वतस्य वर्णनम्
मकस्य कूटस्य तत्तद्वक्षस्कारनामानुसारिनामकत्वेन कथमवस्थितत्वमिति चेद् ? अत्रोच्यतेपर्वतसदृश नामकत्वलक्षणधर्मस्य सकलवक्षस्कार द्वितीयकूटेषु समनुगतत्वाद् व्यभिचारिणा तेन धर्मेणावस्थितत्वं पर्वतसदृशनामक कूटस्यापि युक्तमेव, न चैवं विजयसदृशनामकत्वरूपधर्मेण कच्छच्छयोरिव तदन्ययोरपि कूटयोरवस्थितस्वं प्रसज्जेदुक्तधर्मस्य कच्छसुक च्छातिरिक्तेषु सर्वेष्वपि तद्वक्षस्कारतृतीयचतुर्थकूटेषु समनुगतत्वेनाव्यभिचरितत्वादिति वाच्यम्, विजयसदृशनामकत्वधर्मस्य तत्तद्वक्षस्कारसदृश नामकयो द्वयोः कूटयोवृत्तित्वेन तेन तयोरेकतरस्य निर्णयाभावेन नामव्यवहारस्य सपदि कर्तुमशक्यत्वादिति ॥ | सू० ३५ ॥
अधुना महाविदेहवर्षस्य पूर्वपश्चिमविभाजकं मेरुं 'मंदरं' वर्णयितुमुपक्रमते - कहि णं भंते ! जंबुद्दीवे २ इत्यादि !
मूलम् - कहि णं भंते ! जंबुद्दीवे दीवे महाविदेहे वासे मंदरे णामं पore पण्णत्ते ?, गोयमा ! उत्तरकुराए दक्खिणेणं देवकुराए उत्तरेणं पुव्वविदेहस्स वासस्स पञ्च्चत्थिमेणं अवरविदेहस्स वासस्स पुरत्थिमेणं जंबुद्दीवस्स बहुमज्झदेसभाए एत्थ णं जंबुद्दीवे दीवे मंदरे णामं पव्वए पण्णत्ते, णवणउइजोयणसहस्साइं उद्धं उच्चत्तेणं एवं जोयणसहस्सं उच्वेणं मूले दसजोयणसहस्साई गवई च जोयणाई दस य एगारसभाए जोयणस्स विक्खंभेणं, धरणियले दस जोयणसहस्साइं विक्खंभेणं तयणंतरं चणं मायाए मायाए परिहायमाणे परिहायमाणे उवरितले जा सकता है परन्तु द्वितीय कूट जैसा उसके पर्वत का नाम होगा वैसा उसका नाम हो जाने से अवस्थित नाम वाला कैसे हो सकता है ? तो इसका समा धान ऐसा है की यहां जो अवस्थित नामता कही गई है वह कूटों के नाम के सदृश नाम को लेकर ही कही गई है अतः जितने भी कूट होंगे और उनमें जो नामता होगी वही द्वितीय कूट का नाम होगा ऐसी नामता तृतीय चतुर्थ कूट में नियमित नहीं है । इसी हृद्य को लेकर सूत्रकार ने (इमे दो दो कूडा अवट्टिया सिद्धाययणकूडे पव्वयसरिणामकूडे ) यह सूत्र कहा है ||३५||
४२३
હશે તેવુ તેનુ નામ થઇ જવાથી અવસ્થિત નામવાળા કેવી રીતે થઇ શકશે ? તે આ શકાનું સમાધાન આ પ્રમાણે છે કે અહીં જે અવસ્થિત નામતા કહેવામાં આવેલી છે, તે ફૂટ)ના નામ સદશ નામેાને અનુલક્ષીને જ કહેવામાં આવેલી છે. એથી જેટલા ફૂટે હશે અને તેમાં જે નામતા થશે તેજ દ્વિતીય ફૂટનું નામ હશે, એવી નામતા તૃતીયचतुर्थ मां नियमित नथी. सेन साशयने सहने सूत्र 'इमे दो दो कूडा अवट्टिया सिद्धाययणकूडे पव्वयसरिणामकूडे' मा सूत्रधुं छे. ॥ ३५ ॥
જમ્બુદ્વીપપ્રજ્ઞપ્તિસૂત્ર