________________
२६८
जम्बूद्वीपप्रज्ञप्तिसूत्रे
भद्रासन परिवारसहितानि वक्तव्यानि, इति, तेषां प्रासादावतंसकानां प्रमाणं भवनस्येव बोध्यम् तत्र शयनीयानि खेदापनोदार्थानि, प्रासादावतंसकेषु सर्वेषु त्वास्थानपरिषद् इति बोध्यम् ।
ननु भवनानि विषमाssयामविष्कम्भाणि भवन्ति पद्महूदादि-मूलपद्मभवनानां तथा दृष्टत्वात् प्रासादस्तु समानायामविष्कम्भाः दीर्घवैताढ्य कूटगतानां वृत्तवैताढ यगतानां विजयादि राजधानीगतानां तदतिरिक्तानामपि विमानादिगतानां प्रासादानां समचतुष्कोणत्वेन समानायामविष्कम्भत्वस्य सिद्धान्तसिद्धत्वात् कथमत्र प्रासादानां भवनवत् प्रमाणं घटते ? उच्यते - ' ते पासाया कोसमूसिया अद्धको सवित्थिष्णा' इत्यस्य गाथार्द्धस्य वृत्तौ 'ते प्रासादा क्रोशमेकं देशोनम्' इति शेषः, उच्छ्रिताः- उन्नताः, अर्द्धक्रोशम् - कोशस्यार्द्धम् विस्तीर्णाः विस्तारयुक्ताः परिपूर्णमेकं क्रोशं दीर्घा इति केचिदाहुः, तथा - जम्बूद्वीपसमासप्रकरणे 'प्राच्ये शाले भवनम् इतरेषु प्रासादाः मध्ये सिद्धायतनं सर्वाणि विजयार्द्धमानानीति श्रीमदुपरिवार सहित सिंहासन कहलेवें । उन प्रासादावतंसकका प्रमाण भवन के जैसा समझलेवें । वहां खेददूर करने योग्य शयनीय, सर्व प्रासादावतंसको में आस्थान परिषद कही है ऐसा समझलेवें ।
शंका- भवन विषम आयामविष्कम्भ वाले होते हैं, पद्महृदादि मूल पद्म भवनों में उस प्रकार देखेजाने से । प्रासाद तो समान आयाम विष्कंभ वाले होता है । दीर्घ वैताढ्य कूटगत, वृत्तवैतादय कूट गत, विजयादि राजधानीगत उनसे अतिरिक्त विमानादि गत प्रासादों के समचतुष्कोण होने से समान आयाम विष्कंभवाला होना सिद्धान्त सिद्ध है, तो यहां पर प्रासादों के भवन के जैसा प्रमाण किस प्रकार घटित होता है ?
उत्तर- 'ते पासाया को समूसिया अद्धकोसवित्थिण्णा' इस गाथा की वृत्ति में 'ते प्रासादा क्रोशमेकं देशोनं' यह शेष है अर्थात् वे प्रासाद कुछ कम एक कोश ऊंचे हैं, एवं आधा कोसका उसका विस्तार है । परिपूर्ण एक कोस लंबे हैं ऐसा સિંહાસનેા કહી લેવા. એ પ્રાસાદાવત...સકનું પ્રમાણ ભવનના પ્રમાણ જેટલું સમજી લેવુ. ત્યાં ખેદ દૂર કરવા યેાગ્ય શયનીય તથા સર્વ પ્રાસાદાવતસકોમાં આસ્થાન પરિષદ્ હેલ छे. तेभ सभवु.
શ'કા-ભવના વિષમ આયામ વિષ્ણુભવાળા હેાય છે. પદ્મહાર્દિ મૂળ પદ્મ ભવનમાં એ રીતે જોઇ શકાય છે. અને પ્રાસાદતા સમાન આયામ વિષ્ણુભવાળા હાય છે. દીર્ઘ વૈતાઢય ફૂટ ગત તેનાથી અતિરિક્ત વિમાનાઢિગત પ્રાસાદ સમચતુષ્કોણ હાવાથી સમાન આયામ વિષ્ણુ ભનુ' હાવું સિદ્ધાંત સિદ્ધ છે તે અહીંયાં પ્રાસાદેનુ ભવનના સરખું પ્રમાણ કેવી રીતે ઘટી શકે છે ?
उत्तर - ' ते पासाया कोसभूमिया अद्धकोसवित्थिष्णा' या गाथानी वृत्तिमां 'ते प्रासादा क्रोशमेकं देशोनं, या शेष छे. अर्थात् ते आसाहो छामेङ गाउ भेटला या
જમ્બુદ્વીપપ્રજ્ઞપ્તિસૂત્ર
