________________
९०
जम्बूद्वीपप्रज्ञप्तिसूत्रे
प्रभैरित्यादि शब्दैरिति, अत्र यावत्पदेन दीर्घिकासु, गुञ्जालिकासु सरः पङ्क्तिकासु, इत्येषां पदानां सङ्ग्रहो बोध्यः, एषां व्याख्या राजप्रश्नीयसूत्रस्य चतुषष्टितमसूत्रस्यास्मत्कृतसुबोधिनी टीकातो बोध्या, शब्दापाती चात्रदेवः परिवसतीत्युत्तरेणान्वयः, स च कीदृश: ? इत्यपेक्षायामाह - महर्द्धिकः यावत् यावत्पदेन - 'महाद्युतिकः, महाबलः, महायशाः, महासौख्याः” इत्येषां पदानां सङ्ग्रहो बोध्यः, तथा - " महानुभावः पल्योपमस्थितिकः” एषां व्याख्याऽष्टमसूत्राद् बोध्या, अथ शब्दापातिदेवमेव विशिनष्टि " स खलु" इत्यादि-सः शब्दापातीदेवः खलु तत्र - शब्दापातिवृत्तवैतादयपर्वते चतसृणां सामानिकसाहस्रीणां चतुः सहस्रसामानिकानां यावत् यावत्पदेन - " चतसृणामग्र महिषीणां सपरिवाराणां तिसृणां परिषदां सप्तानामनीकानां सप्तानामनीकाधिपतीनां षोडशानामात्मरक्षक देवसाहस्त्रीणां शब्दापा तिनव नामसे क्यों कहा है ? इसके उत्तरमें प्रभु कहते हैं- (गोयमा ! सद्दावइवह वे अद्ध पव्वणं खुद्दा खुहिआसु बावीसु जाव विलपतिआसु बहवे उप्पलाई पउमाई सहावइप्पभाई सदावइवण्णाई सद्दावति वण्णाभाई सद्दावइअ एत्थ देवे महिद्धीए जाव महाणुभावे पलिओ मठिइए परिवसइत्ति) हे गौतम! शब्दापाती वृतवैताढ्य पर्वत पर छोटी वडी वापिकाओं से यावत् विलपंक्तियों में अनेक उत्पलपद्मकी जिनकी प्रभा शब्दापाती के जैसी है वर्ण जिनका शब्दापाकी के जैसा हैं जो शब्दापाती के वर्ण के जैसी आभा वाले है, तथा यहां शब्दापाती नामका महर्द्धिक यावत् महानुभावशाली देव कि जिसकी एक पल्योपम की स्थिति है रहता है इस कारण इस पर्वतका नाम 'शब्दापाती' ऐसा कहा गया है।
'से णं तत्थ चउन्हं समाणियसाहस्सीणं जाव रायहाणी मंदरस्स पव्वयस्स दाहिणेणं अण्णंमि जंबुद्दीवे दीवे.' यह देव वहां पर अपने चार हजार सामानिकदेवों का यावत् चार सपरिवार अग्रमहिषियोंका, तीन परिषदाओंका सात अनीकोंका, सात अनिकाधिपतियोंका १६ हजार आत्मरक्षक देवोंका एवं 'गोयमा ! सदावइ वे अद्धपव्वणं खुद्दाखुदिआसु वावीसु जाव बिलपतिआसु बहवे उप्पलाई परमाई सद्दावइप्पभाई सदावइवण्णाई सहावति वण्णा भाई सदावईअ इत्थ देवे महिद्धीए जाव महाणुभावे पलिओवमठिइए परिवसइत्ति' हे गौतम! शब्दायाती વૃત્ત વૈતાઢય પર્યંત ઉપર નાની-મેટી વાટિકાએથી યાવત્ વિલપ ́ક્તિમાં અનેક ઉત્પલ-પદ્માની કે જેમની પ્રભા શબ્દાપાતી જેવી છે, જેમના વણ શબ્દાપાતી જેવા છે. જે શબ્દાપાતીના વણ જેવી પ્રભાવાળા છે તેમજ અહીં શબ્દાપાતી નામક મહદ્ધિ યાવત્ મહાનુભાવશાલી દેવ કે જેની એક પત્યેાપમ જેટલી સ્થિતિ છે રહે છે. એથી આ પ તનુ नाम 'शब्दायाती' या प्रमाणे हेवामां आवे छे. 'से णं तत्थ चउन्हं सामाणिय साह - इसीणं जाव रायहाणी मंदरम्स पव्वयस्स दाहिणेण अण्णंमि जंबुद्दीवे दीवे' मे हेव त्यां પેાતાના ચાર હજાર સામાનિક વે યાવત્ ચાર સપરિવાર અગમહિષીએ, ત્રણ પરિ
જમ્બુદ્વીપપ્રજ્ઞપ્તિસૂત્ર