________________
६०८
चन्द्रप्रनप्तित्रे ता आइच्चेणं मासेणं सूरिए कइ मंडलाई चरइ । ता पण्णरस चउभागाहियाई मंडलाइं चरइ । ता आइच्चेणं मासेणं णक्खत्ते कइ मंडलाई चरइ । ता पण्णरस चउभागाहियाई मंडलाइं पंच य वीससयभागे मंडलस्स चरइ । ता अभिवढिएणं मासेणं सुरिए कइ मंडलाई चरइ । ता सोलस मंडलाई चरइ, तिहिं भागेहिं ऊणगाई दोहिं अडयालेहि सएहि मंडलं छिता । ता अभिवढिएणं मासेगं णक्खत्ते कइ मंडलाई चरइ । ता सोलस मंडलाई चरइ सीतालोसेहि भागेहिं अहियाइं चोदसहि अट्ठासीएहिं मंडलं छेत्ता । सू० ॥३॥
छाया-तावत् नाक्षत्रेण मासेन चन्द्रः कति मण्डलानि चरति ? तावत् त्रयोदश मण्डलानि चरति त्रयोदश सप्तषष्टिभागान् मण्डलस्य । तावत् नाक्षत्रेण मासेन सूर्यः कति मण्डलानि चरति ? तावत् त्रयोदश मण्डलानि चरति, चतुश्चत्वारिंशतं च सप्तष्टिभागान् मण्डलस्य । तावत् नाक्षत्रेण मासेन नक्षत्र कति मण्डलानि चरति ? तावत् त्रयोदश मण्डलानि चरति, अर्द्ध षट् चत्वारिंशतं च सप्तषष्टिभागान् मण्डलस्य । तावत् चान्द्रेण मासेन चन्द्रः कति मण्डलानि चरति ? चतुर्दश चतुर्भागानि मण्डलानि चरति एक व चतुर्विशशतभागं मण्डलस्य । तावत् चान्द्रेण मासेण सूर्यः कति मण्डलानि चरति? तावत् पञ्चदश चतुर्भागोनानि चरति, एकंच चतुर्वि शशतभागं मण्डलस्य । तावत् चान्द्वण मासेन नक्षत्रं कति मण्डलानि चरति १ तावत् पञ्चदश चतुर्भागोनानि मण्डलानि चरति षट् च चतुर्विशशतभागान् मण्डलस्य । तावत् ऋतुना मासेन चन्द्रः कति मण्ड लानि चरेति १ तावत् चतुर्दश मण्डलानि चरति, त्रिशतं च एकषष्टि भागान् मण्डलस्य तावत ऋतना मासेन सूर्यः कति मण्डलानि चरति ? तावत पञ्चदश मण्डलानि चरति । तावत् ऋतुना मासेन नक्षत्र कति मण्डलानि चरति ? तावत् पञ्चदश मण्डलानि चरति पञ्च च द्वाविंशति भागान् मण्डलस्य । तावत् आदित्येन मासेन चन्द्रः कति मण्डलानि चरति ? तावत् चतुर्दश मण्डलानि चरति, एकादश च पञ्चदशभागान् मण्डलस्य । तावत् आदित्येन मासेन सूर्यः कति मण्डलानि चरति ? तावत् पञ्चदश चतुर्भागाधिकानि मण्डलानि चरति । तावत् आदित्येन मासेन नक्षत्रं कति मण्डलानि चरति ? तावत् पञ्चदश चतुर्भागाधिकानि मण्डलानि पञ्च च विंशशतभागान् मण्डलस्य चरति । तावत् अभिवद्धितेन मासेन चन्द्रः कति मण्डलानि चरति १ तावत् पदश मण्डलानि त्र्यशीति षडशोतिशतभागान् मण्डलस्य चरति । तावत् अभिवद्धितेन मासेन सूर्यः कति मण्डलानि चरति ? तावत् षोडश मण्डलानि चरति त्रिभिर्भागैरूनकानि द्वाभ्याम् अष्ट चत्वारिंशाभ्यां शताभ्यां मण्डलं छित्त्वा । तावत् अभिवद्धितेन मासेन नक्षत्र कति मण्डलानि चरति ? तावत् षोडश मण्डलानि चरति, सप्तचत्वारिंशता भागैरधिकानि चतुर्दशभिः अष्टाशीतैः शतैर्मण्डलं छित्त्वा ॥ सूत्र ॥३॥
व्याख्या-'ता णक्खत्तेणं' इति 'ता' तावत् ‘णक्खत्तेण मासेणं नक्षत्रेण नक्षत्रसम्बन्धिना मासेन 'चंदे' चन्द्रः 'कई मंडलाई चरई' कति मण्डलानि चरति कति मण्डलेषु चारं चरति ? भगवानाह- 'ता तेरस' इत्यादि, 'ता' तावत् 'तेरसमंडलाई' त्रयोदश मण्ड