________________
चन्द्राप्तिप्रकाशिका टीका प्रा० ८ सू० ३ सूर्यस्य उदयसंस्थितिनिरूपणम् १८७
एगे पुण एवमासु-ता जया णं जंबुद्दीवे दीवे दाहिणड्ढे अहारसमुहुत्ते दिवसे भवइ तया णं उत्तरड्ढे दुवालसमुहुत्ता राई भवइ, जया णं उत्तरड्ढे अट्ठारसमुहुत्ते दिवसे भवइ तया णं दाहिणड्ढे दुवालसमुहुत्ता राई भवइ । ता जया णं दाहिणडूढे अट्ठारसमुहुत्ताणंतरे दिवसे भवइःतया णं उत्तरड्ढे दुवालसमुहुत्ता राई भवइ, जया णं उत्तरड्ढे अट्ठारसमुहुत्ताणंतरे दिवसे भवइ तया णं दाहिण ड्ढे दुवालसमुहुत्ता राई भवइ । एवं सत्तरसमुहुत्ते दिवसे, सत्तरसमुहुत्ताणंतरे, सोलसमुहुत्ते सोलसमुहुत्ताणंतरे, पण्णरसमुहुत्ते, पण्णरसमुहुत्ताणंतरे, चउद्दसमुहुत्ते चउद्दसमुहुत्ताणंतरे, तेरसमुहुत्ते, तेरसमुहुत्ताणंतरे । ता जया णं दाहिणडूढे बारसमुहुत्ते दिवसे भवइ तया णं उत्तरड्ढे बारसमुहुत्ता राई भवइ, जया ण उत्तरड्ढे बारसमुहुत्ताणंतरे दिवसे भवइ तयाण जंबुद्दीवे दीवे मंदरस्स पव्वयस्स पुरत्थिमपच्चस्थिमेण णेवत्थि पण्णरसमुहुत्ते दिवसे णेवत्थि पण्णरसमुहुत्ता राई भवइ वोच्छिण्णाणं तत्थ राइंदिया पण्णत्ता समणाउसो एगे एवमासु ॥३॥ सू० १॥
छाया-तावत् कथं ते उदयसंस्थितिः आझ्याता इति वदेत् । तत्र खलु इमाः तिस्रः प्रतिपत्तयः प्राप्ताः तद्यथा-तत्र एके एवमाहुः-तावत् यदा खलु जम्बुद्वीपे द्वीपेदक्षिणार्धे अष्टादशमुहूतौ दिवसो भवति तदा खलु उत्तरार्धेऽपि अष्टादशमुहूर्तों दिवसो भवति । तावत् यदा खलु उत्तरार्धे अष्टादशमुहूर्तो दिवसो भवति तदा खलु दक्षिणार्धेऽपि अष्टादशमुहूत्तों दिवसो भवति । तावत् यदा स्खलु दक्षिणार्धे सप्तदशमुहूत्र्तो दिवसो भवति तदा खलु उत्तरार्धेऽपि सप्तदशमुहूर्तो दिवसोभवति, तावद् यदा खलु उत्तरार्धे सप्तदशमुहूत्तों दिवसो भवति तदा खलु दक्षिणार्धेऽपि सप्तदशमुहूर्तों दिवसो भवति । पम्व एतेन अभिलापेन षोडशमुहूर्तः, पञ्चदशमुहूर्तः, चतुर्दशमुहूर्तः, त्रयोदशमुहूर्तः। तावत् यदा खलु दक्षिणार्धे द्वादशमुहूर्तो दिवसो भवति तदा खलु उत्तरार्धेऽपि द्वादशमुहूत्र्तो दिवसो भवति यदा खलु उत्तरार्धे द्वादशमुहूत्र्तो दिवसो भवति तदा खलु दक्षिणार्धेऽपि द्वादशमुहूर्तो दिवसो भवति, तदा खलु जम्बुद्वीपे द्वीपे मन्दरस्य पर्वतस्य पौरस्त्यपाश्चात्ये सदा पञ्चदशमुहूर्तो दिवसो भवति, सदा पञ्चदशमुहूर्ता रात्रिर्भवति, अवस्थितानि खलु रात्रिन्दिवानि प्राप्तानि श्रमणायुष्मन्तः, एके एवमाहुः ।।
एके पुनरेवमाहुः-तावत् यदा खलु जम्बूद्वीपे द्वीपे दक्षिणार्धे अष्टादशमुहूर्तानन्तरो दिवसो भवति तदा खलु उत्तरार्धेऽपि अष्टादशमुहूर्तानन्तरो दिवसो भवति, यदा स्खलु उत्तराधे अष्टादशमुहूर्तानन्तरो दिवसो भवति तदा खलु दक्षिणार्धेऽपि अष्टादशमुहूर्तानन्तरो दिवसो भवति । एवं परिहातव्यम्-सप्तदशमुहूर्तानन्तरः, षोडशमुहूर्तानन्तरः, पञ्चदशमुहूर्तानन्तरः, चतुर्दशमुहूर्तानन्तरः, त्रयोदशमुहूर्तानन्तरः । तावत् यदा खलु दक्षिणार्धे द्वादशमुहूर्तानन्तरो दिवसो भवति तदा खलु उत्तरार्धेऽपि द्वादशमुहूर्त्तानन्तरो दिवसो भवति, यदा खलु उत्तरार्धे द्वादशमुहूर्तानन्तरो दिवसो भवति तदा खलु दक्षिणार्धेऽपि