________________
८३८
सूर्यप्रज्ञप्तिसूत्रे पत्थडे सुहफासे सस्सिरीयरूवे पासाईए दरिसणिज्जे' इति अस्यार्थगमनिका दीपिकातत्र वातोद्धृता-बायुकम्पिता विजयः-अभ्युदयस्तत् संसूचिका वैजयन्त्यभिधाना या पताका, अथवा विजया इति वैजयन्तीना पावकर्णिका उच्यन्ते तत् प्रधाना वैजयन्त्यः पताकास्ता एव विजयवर्जिता वैजयन्त्य, छत्रातिछत्राणि च-उपर्युपरिस्थितातपत्राणि तैः कलितं बातोदधुतविजयवैजयन्तीपताका छत्रातिछत्रकलितं तुङ्ग-उच्चं अतएव गगनतलं अम्बरतलमनुलिखत्-अभिलङ्घयत् शिखरं यस्य तत् गगनतलानुलिखत शिखरं, तथा जालानिजालकानि तानि च भवनभित्तिषु लोके प्रतीतानि तदन्तरेषु विशिष्टशोभानिमित्तं रत्नानि यत्र तत् जालान्तररत्नं (सूत्रेचात्र प्रथमैकवचनलोपो ज्ञातव्यः) तथा पञ्चरात् उन्मीलितमिवबहिर्निगच्छन्निव पञ्चरोन्मीलितं, यथाहि-किल किमपि वस्तु पञ्जरात्-वंशादिनिर्मित प्रच्छादनविशेषात् बहिष्कृतं-अत्यन्तमविनष्टच्छायत्वात् शोभते एवं तदपि विमानमिति भावः वालुगा पत्थडे सुहफासे सस्सिरीयस्वे पासाईए दरिसणिज्जे) इसकी अर्थ. योधिका दीपिका-वातोदधूत माने वायु से कंपित जिस को सूचित करनेवाली वैजयन्ती नाम की जो पताका अर्थात् ध्वजा अथवा विजया यह वैजयन्ती की पार्श्वकर्णिका होती है वह जहां प्रधान हो ऐसी वैजयन्ती नाम पताका वही विजयवर्जित वैजयन्ती तथा छत्रातिछत्र अर्थात् ऊपर ऊपर जो छत्र उससे कलित वायु से उडती हुई जो विजय वैजयन्ती पताका तथा छत्रातिछत्रसे दृश्यमान उच्चत्ववाला अतएव आकाशतल को उल्लंधित करनेवाला शिखर जिसका इस प्रकार की भवनभित्ति में लोक में प्रसिद्ध ऐसे रत्नों के उसके अंतराल में विशेष शोभा के निमित्त खचित होने से रत्नों के जाल के समान (यहां पर सूत्र में प्रथमा का एक वचन का लोप हुवा समझें) तथा पंजर से बाहर निकलता न हो ऐसा जैसे कोई भी वस्तु वंशादि निर्मितप्रच्छा दनविशेष से बाहर निकलता हुवा अविनष्ट छाया के समान जिस प्रकार से सयवत्तपुंडरीयतिलयरयणद्वच दचित्ते अंतोबटिं च सण्हे तवणिज जवालुगापत्थडे सुहफासे सस्सिरीयरूवे पासाइ र दरिसणिजे) मानी म4ि8ी बीपि पाताधून असे પવનથી કંપાયમાન જેને સૂચિત કરવાવાળી વૈજયન્તી નામની જે પતાકા અર્થાત્ ધજા અથવા વિજયા એ વૈજયન્તીની બાજુની કણિકા હોય છે તે જ્યાં મુખ્ય હોય એવી જે વૈજયન્તી નામની પતાકા તેજ વિજયરહિત વૈજયંતિ તથા છત્રાતિછત્ર અથત ઉપર ઉપર જે છત્ર તેનાથી દેખાતી પવનથી ઉડતી જે વિજય વૈજયન્તી પતાકા તથા છત્રથી દેખાતી ઉંચાઈવાળી એટલા માટેજ આકાશતલને ઓળંગનારૂં શિખર જેનું આવા પ્રકારની ભવનભિતીમાં લેકમાં પ્રસિદ્ધ એવા રત્નો ને તેના અંતરાસામાં વિશેષ શેભાને માટે જડેલ હોવાથી રત્નોની જાળ જેવું, અહીં સૂત્રમાં પ્રથમાના એક વચનને લેપ થયો છે તેમ સમજવું, તથા પાંજરથી બહાર નીકળતા ન હોય એવા જેમ કઈ પણ વસ્તુ વાસ
શ્રી સુર્યપ્રજ્ઞપ્તિ સૂત્ર : ૨