SearchBrowseAboutContactDonate
Page Preview
Page 798
Loading...
Download File
Download File
Page Text
________________ सूर्यज्ञप्तिप्रकाशिका टीका सू० ८६ पञ्चदश प्राभृतम् ७८७ १८३०५ १ १८३० ९१५ २१५ शेषास्तिष्ठन्ति द्वाषष्टि चतुरशीत्यधिकाष्टशतभागानां ततो हरांशौ द्वाभ्यामपवर्त्तितौ जात उपरितनो राशि कत्रिंशद्रूपोऽधस्तनो राशिच द्वाचत्वारिंशदधिकानि चत्वारि शतानि - (२ + ४) इत्युपपद्यते एकत्रिंशत् द्विचत्वारिंशदधिक चतुःशतभागा इति । अथ : सूर्यविषयः प्रश्नः - 'ता एगभेगं मंडलं सूरे कइहिं अहोरतेहिं चरइ ?' तावत् एकैकं मण्डलं सूर्यः कतिभिरetat arati गौतमस्य प्रश्न स्ततो भगवानाह - 'ता दोहिं अहोरतेहिं चरइ' तावत् द्वाभ्या महोरात्राभ्यां चरति । यथात्राप्यनुपातः यदि सूर्यस्य मण्डलानां नवभिः शतैः पञ्चदशोत्तरैरष्टादशशतानि त्रिंशदधिकानि अहोरात्राणां लभ्यन्ते तदैकेन मण्डलेन कति अहोरात्रान् लभामहे ? राशित्रयस्थापना= २ इत्येवं लब्धौ द्वौ परिपूर्णौ अहोरात्राविति । अथ नक्षत्रविषयः प्रश्नः - 'ता एगमेगं मंडलं णक्खत्ते कहहिं अहोर तेहिं चरइ ?' तावत् एकैकं प्रथम राशि से भाग करे तो दो अहोरात्र लब्ध होते हैं एवं आठ सो चौरासी का बासठ भाग शेष रहता है । तत्पश्चात् हरांश को दो से अपवर्तित करे तो उपर की राशी इकतीस तथा नीचे की राशि चार सो बयालीस (२) । इस प्रकार चारसो बयालीस भागात्मक इकतीस भाग होते हैं। अब सूर्य विषय श्री गौतमस्वामी प्रश्न पूछते हैं - (ता एगमेगं मंडल सूरे कहहिं अहोरतेहिं चरइ) सूर्य एक एक मंडल में कितने अहोरात्र में गमन करता है ? इस प्रकार श्री गौतमस्वामी के प्रश्न को सुनकर उत्तर में श्री भगवान् कहते हैं - ( ता दोहिं अहोरतेहिं चरइ) एक मंडल में दो अहोरात्र में गमन करता है । यहां पर भी इस प्रकार से अनुपात करे-यदि सूर्य नव सो पंद्रह मंडलों में अठारह सो तीस अहोरात्र में गमन करता है तो एक मंडल में गमन करने में कितने अहोरात्र होते हैं ? इसको समझने के लिये तीन राशि की स्थापना करें-2 ==२ | इस प्रकार दो अहोरात्र पुरा लब्ध होते हैं । अब नक्षत्र के विषय પ્રથમની રાશિથી ભાગ કરે તે એ અહારાત્ર લબ્ધ થાય છે. અને આઠસાચાર્યાંશીના ખાસઠ ભાગ શેષ રહે છે. તે પછી હાંશને એથી અપતિ કરે તે ઉપરની રાશિ એકત્રીસ તથા નીચેની રાશિ ચારસાખેંતાલીસ (૧+૪) આ રીતે ચારસાબેતાલીસ ભાગાત્મક એકત્રીસ ભાગ થાય છે. 9680+9 ९१५ हवे सूर्य संबंधी श्रीगौतमस्वाभी प्रश्न पूछे छे. - ( ता एगमेग मंडल सूरे कइहिं अहोरतेहि चरइ) सूर्य थोड थोड मंडणभां डेटला अहोरात्रीमा गभनरे छे ? या प्रमाणे श्रीगोतमस्वामीना प्रश्नने सांलजीने उत्तरमा श्रीभगवान् हे छे . - ( ता दोहिं अहोरतेहिं चरइ) मे अहोरात्रथी मेड मंडमां गमन रे छे. अही पशु भी प्रमाणे અનુપાત કરવા કે—જો સૂય નવસેાપંદર મડળેામાં અઢારસેાત્રીસ અહેારાત્રમાં ગમન કરે તે એક મંડળમાં ગમન કરવામાં કેટલા અહેારાત્ર થાય ? આ સમજવા માટે ત્રણ રાશિની स्थापना ४२वी. छेद =६६ =२ मा रीते मे अहोरात्र पुरा दुध थाय छे. १८३०X१ ૮૧૫ શ્રી સુર્યપ્રજ્ઞપ્તિ સૂત્ર : ૨
SR No.006352
Book TitleAgam 16 Upang 05 Surya Pragnapti Sutra Part 02 Sthanakvasi
Original Sutra AuthorN/A
AuthorGhasilal Maharaj
PublisherA B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
Publication Year1982
Total Pages1111
LanguageSanskrit, Hindi, Gujarati
ClassificationBook_Devnagari, Agam, Canon, & agam_suryapragnapti
File Size77 MB
Copyright © Jain Education International. All rights reserved. | Privacy Policy