SearchBrowseAboutContactDonate
Page Preview
Page 791
Loading...
Download File
Download File
Page Text
________________ ७८० सूर्यप्रज्ञप्तिसूत्रे भगवानाह-'ता सोलस मंडलाइं चरइ सीतालीससएहिं भागेहिं अहियाई चोदसहिं अट्ठासीएहिं मंडलं छेत्ता' तावत् पोडश मण्डलानि चरति, सप्तचत्वारिंशतभागैरधिकानि चतुईशमिरष्टाशीतिशतैर्मण्डलं छित्वा । तावदिति पूर्ववत् सप्तचत्वारिंशता भागैरधिकानि पोडशमण्डलानि चरति, तथा च अष्टाशीत्यधिकै श्चतुर्देशभिः शतैः मण्डलं छित्त्वा । इत्यत्रापि गणितप्रक्रिया यथा-यदि षट् पञ्चाशदधिकशतसंख्ययुगभाविभिरभिवदितमासै नवाशीति शतैरष्टाविंशत्यधिक नक्षत्रमण्डलानां एकं लक्षं त्रिचत्वारिंशत् सहस्राणि शतमेकं त्रिंशदधिकं लभ्यन्ते तदा एकेनाभिवद्धितेन मासेन किं स्यादिति त्रैराशिकप्रवृत्तौ राशित्रय स्थापना-83080x11४३३४=१६+ २५९ अत्रान्त्येन राशिना एकक लक्षणेन मध्यमो राशि गुणितोऽपि तथैव तिष्ठन्ति, आयेन राशिना भक्तेन च लब्धानि परिपूर्णानि षोडशमण्डलानि, शेषमुद्धरति द्वे शते द्वयशीत्यधिके १५३. अत्र हरांशौ षभिरपवर्तितौ जाता उपरि सप्तचत्वारिंशत् ४७ । अधस्तने च अष्टाशीत्यधिकानि चतुर्दशशतानि १४८८ अतोऽत्र स्वरूपमीदृक् श्रीभगवान् कहते हैं-(ता सोलस मंडलाइं चरइ सीतालीससएहिं भागेहिं अहियाइं चोदसहिं अट्ठासीएहिं मंडलं लेत्ता) चौदहसो अठासी से मंडल को छेद कर सोलह मंडल एवं सैंतालीस भाग में नक्षत्र गमन करता है, यहां पर भी गणितप्रक्रिया इस प्रकार से होती है-एकसो छप्पन अधिक नवासीसो अठाईस युगभावि अभिवधित मास से एक लाख तयालीस हजार एकसो तीस नक्षत्र मंडल लभ्य होता है तो एक अभिवर्धित मास से कितना लभ्य हो सकते हैं ? इसको जानने के लिये यहां पर तीन राशि की स्थापना करे१४३१30+7=१४३३३ =१६ + २६९ यहां पर अंतिम राशि एक से मध्य की राशि का गुणा करने पर भी वैसा ही रहता है तत्पश्चात् प्रथम राशि से भाग करे तो परिपूर्ण सोलह मंडल लब्ध होते हैं तथा दो सो बिरासि २८२ शेष बचता है २८३ यहां हरांश को छ से अपरिवर्तित करे तो ऊपर में सैंतालीस तथा नीचे छ १ . प्रमाणे श्रीगीतमस्वामीना पूछवाथी उत्तरमा श्रीमान् ४३ छ.-(ता सोलस मलाई चरइ सीतालीससएहि भागेहिं अहियाहि चोदसहि अट्ठासीएहि मंडल छत्ता) यौहसोम४यासीथी भने छहीने सोण मण मने सुतासीस भागमा नक्षत्र ગમન કરે છે. અહીં પણ ગણિત પ્રક્રિયા આ પ્રમાણે થાય છે. એકસે છપન અધિક નેવ્યાસીસો અઠયાવીસ યુગભાવિ અભિવર્ધિત માસથી એકલાખ તેંતાલીસહજાર એકસોત્રીસ નક્ષત્ર મંડળ લભ્ય થાય છે. તે એક અભિવર્ધિત માસમાં કેટલામંડળ લભ્ય થઈ શકે ? मालवा माटे मही त्र राशीनी स्थापना ४२वी. १४३१३१११=१४३१३०=18+R८३ આંહીંયાં અંતિમ રાશી એકથી મધ્યની રાશીને ગુણાકાર કરે તો પણ એની એજ સંખ્યા રહે છે. તે પછી પ્રથમ રાશીથી ભાગ કરવાથી પરિપૂર્ણ સોળમંડળ લબ્ધ થાય છે. તથા બસો ખ્યાશી શેષ વધે છે. દરેટ અહીં હરાંશને છથી અપવર્તિત કરે તે ઉપર સુડતાલીસ શ્રી સુર્યપ્રજ્ઞપ્તિ સૂત્ર: ૨
SR No.006352
Book TitleAgam 16 Upang 05 Surya Pragnapti Sutra Part 02 Sthanakvasi
Original Sutra AuthorN/A
AuthorGhasilal Maharaj
PublisherA B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
Publication Year1982
Total Pages1111
LanguageSanskrit, Hindi, Gujarati
ClassificationBook_Devnagari, Agam, Canon, & agam_suryapragnapti
File Size77 MB
Copyright © Jain Education International. All rights reserved. | Privacy Policy