SearchBrowseAboutContactDonate
Page Preview
Page 781
Loading...
Download File
Download File
Page Text
________________ सूर्यप्रज्ञप्तिसूत्रे मूलमिति ॥ अथ सम्प्रति ऋतुमासमधिकृत्य चन्द्रादीनां मण्डलनिरूपणां प्रतिपादयति'ता उऊणा मासेणं चंदे कइ मंडलाई चरइ' ? तावत् ऋतुना मासेन चन्द्रः कतिमण्डलानि चरति ? | तावदिति प्राग्वत् ऋतुना मासेन - कर्ममासेन - परिपूर्णेनैकेन कर्ममासेन चन्द्रः कति मण्डलानि चरतीति गौतमस्य प्रश्नस्ततो भगवानाह - 'ता चोदस मंडलाई चर, तीसं च एगद्विभागे मंडलस्स' तावत् चतुर्दशमण्डलानि चरति त्रिंशतं च एकषष्टिभागान् मण्डलस्य || - तावदिति प्राग्वत् चतुर्द्दशमण्डलानि परिपूर्णानि पञ्चदशस्य च मण्डलस्य त्रिंशतमेकपष्टिभागान्- (१४३) यावत् चरति चन्द्रः ॥ ८८४५१ ६१ अत्राप्यनुपातो यथा यदि युगगतैरेकपष्ट्या कर्म्ममासैरष्टौ शतानि चतुराशीत्यधिकानि मण्डलानां लभ्यन्ते तदा एकेन कर्म्ममासेन किं स्यादिति राशित्रयस्थापना -: १४+ अत्रान्त्येन राशिना एकक लक्षणेन मध्यमो राशि चतुरशीत्यधिकाष्टशतरूपो गुणतोऽपि तथैव तिष्ठति, ततश्चाद्येन राशिना एकषष्टिरूपेण भागहरणमिति लब्धानि परि ७७० ६१ * अब ऋतु मास को अधिकृत करके चंद्रादि के मंडल का निरूपण करते हैं - ( ता उऊणा मासेणं चंदे कइ मंडलाई चरइ) एक ऋतुमास में चंद्र कितने मंडल में अर्थात् परिपूर्ण एक कर्ममास में चंद्र कितने मंडल में भ्रमण करता है ? इस प्रकार श्री गौतमस्वामी के प्रश्न को सुनकर उत्तर में श्रीभगवान् कहते हैं - (ता चोइस मंडलाई चरइ, तीसं च एगट्टिभागे मंडलस्स) चौदह मंडल पूरा तथा पंद्रहवें मंडल का इकसठिया तीस भाग में (१४) चंद्र भ्रमण करता है । यहां पर भी इस प्रकार अनुपात होता है-यदि युगवर्ति इकसठ कर्ममास से आठ सो चौरासी मंडल होते हैं तो एक कर्ममास में कितने मंडल हो सकते हैं ? इसको जानने के लिये तीन राशि की स्थापना करें - ८८४+१६६८ १४+ यहाँ पर एक रूप अंतिम राशि से आठ सो चौरासी रूप मध्य की राशि का गुणा करे तो उसी प्रकार रहता है । उसको इकसठ रूप प्रथम 61 હવે ૠતુમાસને અધિકૃત કરીને ચંદ્રાદિના મંડળનું નિરૂપણ કરવામાં આવે છે. (તા उऊणा मासेणं चंदे कइ मंडलाई चरइ) ४ ऋतुभासभां चंद्र डेटला भउणमा अर्थात् પરિપૂર્ણ એક ક માસમાં ચંદ્ર કેટલા મડળમાં ભ્રમણ કરે છે? આ પ્રમાણે શ્રીગૌતમस्वाभीना प्रश्नने सांभणीने उत्तरमा श्रीभगवान् उडे छे - (ता चोदस मंडलाई चरइ तीसंच एगट्टिभागे मंडलस्स) यौह भंडण पुरा तथा पंढरमा भउणना मेअसहिया त्रीस लाग (१४) चंद्र भगुरे छे. શ્રી સુર્યપ્રાપ્તિ સૂત્ર : ૨ અહી પણ આ પ્રમાણે અનુપાત થાય છે. જો યુગતિ એકસઠ કમ માસેાથી આડસે ચેારાશી મંડળ થાય છે, તે એક ક`માસમાં કેટલા મોંડળા થઇ શકે? આ જાણવા भाटे ऋणु राशीनी स्थापना १२वी. ८६४+१=६६४=१४+ अहीं मे४ ३५ अंतिमराशिथी આઠસાચેારાસી રૂપ મધ્યની રાશીના ગુણાકાર કરવા, ગુણાકાર કરવાથી એજ પ્રમાણે રહે
SR No.006352
Book TitleAgam 16 Upang 05 Surya Pragnapti Sutra Part 02 Sthanakvasi
Original Sutra AuthorN/A
AuthorGhasilal Maharaj
PublisherA B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
Publication Year1982
Total Pages1111
LanguageSanskrit, Hindi, Gujarati
ClassificationBook_Devnagari, Agam, Canon, & agam_suryapragnapti
File Size77 MB
Copyright © Jain Education International. All rights reserved. | Privacy Policy