Page Text
________________
सूर्यप्तिप्रकाशिका टीका सू० ८२ चतुर्दशं प्राभृतम्
७२१
खल ज्योत्स्ना पक्षमयमान चन्द्र श्रत्वारि द्वाचत्वारिंशानि महूर्तशतानि षट् चत्वारिंशं च द्वाषष्टिभागान् मुहूर्त्तस्य यावत् चन्द्रो विरज्यते, तद्यथा - प्रथमायां प्रथमं भागं द्वितीयायां द्वितीयं भागं यावत् पञ्चदश्यां पञ्चदशं भागं । एवं खलु अन्धकारपक्षत: ज्योत्स्नापक्षे ज्योत्स्ना बाar: आख्यात इति वदेत् तावत् कियत्यः खलु ज्योत्स्ना पक्षे ज्योत्स्ना बह्वयः आख्याता इति वदेत्, तावत् परिमिता असंख्याताः भागाः, तावत् कदा ते अन्धकारो बहुराख्यात इति वदेत् । तावत् अन्धकारपक्षे खलु बहुरन्धकार आख्यात इति वदेत्, तावत् कथं ते अन्धकारपक्षे अन्धकारो बहुराख्यात इति वदेत् । तावत् ज्योत्स्ना पक्षतः अन्धकारपक्षे अन्धकारो बहुराख्यात इति वदेत् तावत् ज्योत्स्ना पक्षतः खलु अन्धकार पक्षमयमान चन्द्र चत्वारि द्वाचत्वारिंशानि मुहूर्त्तशतानि द्वाचत्वारिंश च द्वाषष्टिभागान् मुहूर्त्तस्य यावत् चन्द्रो रज्यते तद्यथा - प्रथमायां प्रथमं भागं, द्वितीयायां द्वितीयं भागं यावत् पञ्चदश्यां पश्चदशं भागं, एवं खलु ज्योत्स्नापक्षतः अन्धकारपक्षे अन्धकारो बहुराख्यात इति वदेत् तावत् कियन्तः खलु अन्धकारपक्षे अन्धकारो बहुराख्यात इति वदेत् तावत् परिमिताः असंख्येयाः : भागा इति वदेत् । इति ॥० ८२ ॥
टीका - त्रयोदश प्राभृतस्यान्ति मे एकाशीतितमे सूत्रे चान्द्रादित्यनाक्षत्रार्द्धमासेषु चन्द्रस्य मण्डलचारसंख्या सम्यक् विविच्य सम्प्रति चतुर्दशं प्राभृतं 'कया ते दोसिणा बहू !" कदा ते ज्योत्स्ना बही ।, इत्याख्यं प्रारभ्यते तत्र द्वयशीतितमेऽस्मिन्नर्थाधिकारसूत्रे चन्द्रमसो ज्योत्स्नाविषयकं प्रश्नोत्तरसूत्रमाह - 'ता कया ते' इत्यादि । 'ता कया ते दोसिणा बहू आहिएति वज्जा' तावत् कदा ते ज्योत्स्ना वही आख्याता इति वदेत् ।। तावदिति पूर्ववत् चौदहवें प्राभृत का प्रारंभ
टीकार्थ-तेरहवें प्राभृत के अन्तिम इक्यासीवें सूत्र में चांद्र, आदित्य एवं नाक्षत्र अर्द्धमास में चंद्र की मंडलगति का सम्यक् प्रकार से विवेचन करके अब चौदहवां प्राभृत (कया ते दोसिणा बहू) इस अधिकार सूत्र विषय का कथन करने के लिये प्रारंभ किया जाता है। उनमें बिरासीवें इस अधिकार सूत्र में चंद्र की ज्योत्स्ना विषयक प्रश्नोत्तर सूत्र कहते हैं - ( ता कया ते दोसिणा बहू आहिएत्ति वजा ) हे भगवन् ! किस समय चंद्रमा का प्रकाश अधिकरूप से ચૌદમા પ્રાકૃતને પ્રારભ
ટીકાય તેમા પ્રાકૃતના છેલ્લા એકાસીમા સૂત્રમાં ચાંદ્ર, આદિત્ય અને નાક્ષત્ર અ`માસમાં ચંદ્રની મંડળગતિની સારી રીતે વિચારણા કરીને હવે આ ચૌદમા પ્રાભૂતમાં ( कया ते दोसिणा बहू) या अधिठार सूत्र विषयभां उधन ४२वा भाटे यो आवृत प्रारंभ કરવામાં આવે છે. તેમાં માસીમા અધિકાર સૂત્રથી ચંદ્રમાના પ્રકાશ સંબંધી પ્રશ્નોત્તર सूत्र डे छे. - (ता कया ते दोसिणा बहू आहिएति वएज्जा) हे भगवन् भयनामतश्री श्ये સમયે ચંદ્રમાના પ્રકાશ વધારે પ્રમાણમાં પ્રતિપાદિત્ત કરેલ છે? અર્થાત્ ચંદ્રમાના પ્રકાશ
શ્રી સુર્યપ્રજ્ઞપ્તિ સૂત્ર : ૨
| SR No. | 006352 |
| Book Title | Agam 16 Upang 05 Surya Pragnapti Sutra Part 02 Sthanakvasi |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1982 |
| Total Pages | 1111 |
| Language | Sanskrit, Hindi, Gujarati |
| Classification | Book_Devnagari, Agam, Canon, & agam_suryapragnapti |
| File Size | 77 MB |