Page Text
________________
सूर्यज्ञप्तिप्रकाशिका टीका सू० ७७ द्वादश प्राभृतम्
दिति) || यथा पञ्चवर्षात्मके युगे दश अयनानि भवन्ति, अत्रोत्र त्रैराशिकप्रवृत्तिर्यथायदि दशभिरयनैः पञ्च सूर्यकृताः पर्याया लभ्यन्ते तदैकेनायनेन किं स्यादिति रात्रिय स्थापना - == अत्रान्त्येन राशिना एकक रूपेण मध्यमोराशिः पञ्चरूपको गुणितोSपि तथैव तिष्ठति, दशभिरपवर्त्तितं सत् जातमेकमर्द्ध पर्यायस्य । पर्यायस्यार्द्ध च सप्तषष्टिभागरूपं पञ्चदशोत्तराणि नवशतानि - ९१५ भवन्ति, तत्र पाश्चात्ये अयने पुष्यनक्षत्रस्य ये विंशतिः सप्तषष्टिभागाः गताः, शेषाश्च चतुश्चत्वारिंशत्सप्तषष्टिभागाः, तेऽपि साम्प्रतमस्माद्राशेः शोध्यन्ते + = । ततः ९१५ - =९१५ -३४=८७१ पश्चात् स्थितानि एक सप्तत्यधिकानि अष्टशतानि ८७१ । एतेषां सप्तषष्ट्या भागे हृते लब्धा स्त्रयोदश - = १३ प्रवर्तित करता है । उत्तराषाढा नक्षत्र तीन तारावाला होने से सूत्र में बहु बचन से निर्देश किया है । (वर्ष का पूर्वार्धभाग पूर्ण होने से ) यहां पर पांच वर्षात्मक युग में दश अयन होते हैं । अतः यहां पर त्रैराशिक प्रक्रिया की जाती है - जैसे की यदि दश अयन से पांच सूर्यनक्षत्रपर्याय लभ्य होते हैं, तो एक अयन से कितने नक्षत्र पर्याय लभ्य हो सकते हैं ? इसको जानने के लिये तीनराशि की स्थापना करनी चाहिये जो इस प्रकार है +2 यहां पर एक रूप अन्त्य राशि से मध्य के पांच को गुणित करने पर भी उसी प्रकार रहता है, अतः उसको दससे अपवर्तित करने से अर्धा पर्याय होता है, पर्याय का अर्धासडसठिया भागरूप नवसो पंद्रह होते हैं । ९१५। उसमें पीछले अयन में पुष्य नक्षत्र का जो सडसठिया वीस भाग हैं वीते हुवे हैं तथा सडसठिया चुमालीसभाग शेष है उसको भी इस संख्या में से शोधित करे ं+= । तत्पश्चात् ९१५== ९१५ - ४४ = ८७१ । आठसो इकहत्तर रहता है । ८७१। इनको सडसठ से भाग करे - १३ भाग करने से तेरह लब्ध
८७१ ६७
६१९
ત્તિને પ્રવૃતિ ત કરે છે. ઉત્તરાષાઢા નક્ષત્ર ત્રણ તારાઓવાળુ છે. તેથી સૂત્રમાં બહુ વચનને નિર્દેશ કરેલ છે. (વર્ષોંના પૂર્વ ભાગ પૂર્ણ થવાથી) અહીયાં પાંચ વર્ષાત્મક યુગમાં દસ અયને હાય છે. તેથી ગૈાશિક પ્રક્રિયા કરવામાં આવે છે. જેમકે-જો દસ અયનેાથી પાંચ સૂર્ય નક્ષત્રપર્યાંય લભ્ય થાય તેા એક અયનથી કેટલા નક્ષત્રપર્યાંય લક્ષ્ય થઈ શકે? આ જાણવા માટે ત્રણ રાશિની સ્થાપના કરવી. જોઈ એ-જે આ પ્રમાણે છે. 4+१=५०=} सहीं मे४ ३५ छेदली राशिथी मध्यनी यांनी संध्यानो गुणाअर ४२वाथी પણ એજ પ્રમાણે રહે છે. તેથી તેને દસથી અપવિત કરવાથી અ` પર્યાય થાય છે. પર્યાય અર્ધા સડસિયા ભાગરૂપ નવસાપર થાય છે. ૯૧૫) તેમાં પાછલા અયનના પુષ્ય નક્ષત્રના જે સડસડિયા વીસભાગ ૐ વીતિ ગયેલા છે. તથા સડસઠયા ચુંમાલીસ ભાગ શેષ રહેલ છે. તેને આ સંખ્યામાંથી શેષિત કરવા. ૬૪+૪=૪। તે પછી ૯૧૫-૬૪= ૯૧૫-૪૪=૮૭૧ આ પ્રમાણે આઠસેએકાંતર રહે છે. આના સડસઠથી ભાગ કરવે
શ્રી સુર્યપ્રજ્ઞપ્તિ સૂત્ર : ૨
| SR No. | 006352 |
| Book Title | Agam 16 Upang 05 Surya Pragnapti Sutra Part 02 Sthanakvasi |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1982 |
| Total Pages | 1111 |
| Language | Sanskrit, Hindi, Gujarati |
| Classification | Book_Devnagari, Agam, Canon, & agam_suryapragnapti |
| File Size | 77 MB |