SearchBrowseAboutContactDonate
Page Preview
Page 533
Loading...
Download File
Download File
Page Text
________________ ५२२ सूर्यप्रज्ञप्तिसूत्रे सम्वत्सरमधिकृत्य व्यवहारतो व्यवहारशा खल्लिति वाक्यालङ्कारे इमे-वक्ष्यमाणस्वरूपाःवक्ष्यमाणक्रमाश्च षट्-पटसंख्यका अवमरात्रा:-क्षयदिनानि-तिथिक्षया इत्यर्थः प्रज्ञप्ताःप्रतिपादिता वर्तन्ते, तेषां नामानि क्रमाश्च प्रतिपाद्यन्ते-'तं जहा-ततिए पव्वे सत्तमे पव्वे एकारसमे पव्वे पण्णरसमे पव्वे एगृणवीसइमे पव्वे तेवीसइमे पव्वे' तद्यथा-तृतीये पर्वणि सप्तमे पर्वणि एकादशे पर्वणि पञ्चदशे पर्वणि एकोनविंशतितमे पर्वणि त्रयोविंशतितमे पर्वणि ॥-एकस्मिन् कर्मसम्वत्सरे खलु चतुर्विशति संख्यकानि पर्वाणि भवन्ति, संवत्सरस्य द्वादश मासात्मकत्वात् , प्रतिमासे पर्वद्वयस्यामावास्या पौर्णमासीति रूपस्य प्रवर्तनाच्चेति । तेषु चतुर्विंशति संख्यकेषु पर्वसु कदा कदा-कस्मिन् कस्मिन् पर्वणि क्षयरात्रस्य सम्भावनेति परिगणयति-तृतीये पर्वणि, सप्तमे पर्वणि, एकादशे पर्वणि, एकोनविंशतितमे पर्वणि, त्रयोविंशतितमे पर्वणि अवमरात्रस्य संभावनेति षटुअवमरात्रा भवन्तीति सिद्धयति । -परमत्र वस्तुतत्त्वजिज्ञासायां-सूर्यादि क्रियोपलक्षितस्य कालस्य अनादि प्रवाहपतितअवमरात्र की अवश्य सम्भावना होती है, एक संवत्सर में इसप्रकार की छह ऋतुएं होती है, अतः समग्र कर्मसंवत्सर में छह अवमरात्र होती है। वही अब प्रतिपादित करते हैं-(तत्थ खलु इमे छ ओमरत्ता पण्णत्ता) कर्म संवत्सर में चंद्रसंवत्सर को अधिकृत करके व्यवहार दृष्टि से ये वक्ष्यमाण स्वरूप छह अवमरात्र-क्षय दिवस अर्थात् तिथिक्षय प्रतिपादित किया है। उनके नाम एवं क्रम का कथन करते हैं-(तं जहा-ततिए पव्वे सत्तमे पव्वे एकारसमे पव्वे पण्णरसमे पव्वे एगूणवीसइमे पव्वे तेवीसइमे पव्वे) एक कर्म संवत्सर में चोवीस पर्व होते हैं, कारण की संवत्सर बारह मास प्रमाण का होता है । प्रत्येक मास में दो पर्व आमावस्था एवं पूर्णिमारूप होता है। उन चोवीस पर्यों में किस किस पर्व में क्षयतिथि की संभावना होती है उसको गिनकर कहते है-तीसरे पर्व में, सातवें पर्वमें, ग्यारहवें पर्वमें, पंद्रहवें पर्व में, उन्नीसवें पर्व में तेइसवें पर्व में क्षयतिथि की संभावना होने से छह अवमरात्र होते कहे भसवत्स२मा छ अवसरात्र-क्षयाहस हेय छे. ते सूत्र.२ मतावे छे-(तत्थ खलु इमे छ ओमरत्ता पण्णत्ता) भवत्स२मा यांद्रसवत्सरने अधिकृत परीने व्यवहा२ टिथी । કમાન સ્વરૂપની છે અવરાત્ર-ક્ષયતિથિ પ્રતિપાદિત કરેલ છે તેના નામ અને ક્રમ अपामा मावे छे. (तं जहा-ततिए पव्वे सत्तमे पव्वे एक्कारसमे पव्वे पण्णरसमे पव्वे एगूणवीसइमे पव्वे तेवीसइमे पव्वे) मे ४ सवत्सरमा योवीस ५ हाय छ. ४१२५ સંવત્સરમાસ મા પ્રમાણનો હોય છે. દરેક માસમાં બે પર્વ અમાવાસ્યા અને પૂર્ણિમારૂપ હોય છે એ વીસ પેમાં કયા કયા પર્વમાં ક્ષય તિથિની સંભાવના હોય છે તેની ગણત્રી કરીને કહે છે–ત્રીજા પર્વમાં, અગીયારમાં પર્વમાં પંદરમા પર્વમાં ઓગણીસમાં પર્વમાં ત્રેવીસમાં પર્વમાં ક્ષય તિથિની સંભાવના હોવાથી છ અવરાત્ર-ક્ષય દિવસ કહેલા શ્રી સુર્યપ્રજ્ઞપ્તિ સૂત્ર: 2
SR No.006352
Book TitleAgam 16 Upang 05 Surya Pragnapti Sutra Part 02 Sthanakvasi
Original Sutra AuthorN/A
AuthorGhasilal Maharaj
PublisherA B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
Publication Year1982
Total Pages1111
LanguageSanskrit, Hindi, Gujarati
ClassificationBook_Devnagari, Agam, Canon, & agam_suryapragnapti
File Size77 MB
Copyright © Jain Education International. All rights reserved. | Privacy Policy