Page Text
________________
सूर्यप्रज्ञप्तिसूत्रे भागं सप्तपष्टिधा छित्वा-सप्तषष्टिविभागै विभज्य तस्य सत्काः पञ्चषष्टिश्चूर्णिकाभागाः शेषाः यदा भवति तदेव सूर्योऽपि द्वितीयाममावास्यां परिसमापयति । गणितदिशा अङ्कोत्पादनक्रमे एतच्चोभयोरपि चन्द्रसूर्ययो नक्षत्रयोगयोः परिज्ञानहेतोः पूर्वोक्तस्यैव करणस्य समानत्वात् चन्द्रनक्षत्रयोगवदेवावसेयः, न च किश्चिदधिकमिति ॥ अथ सम्प्रति तृतीयामावास्याविषयं प्रश्नसूत्रमाह-'ता एएसि णं पंचण्हं संवच्छराणं तच्चं अमावासं चंदे केणं णक्खत्तेणं जोएइ ?' तावदेतेषां पञ्चानां सम्वत्सराणां तृतीयाममावास्यां चन्द्रः केन नक्षत्रेण युनक्ति ? |-एतेषामनन्तरोदितानां चान्द्रादीनां पश्चानां संवत्सराणां मध्ये तृतीयाम् -आश्विनमासोद्भवाममावास्यां केन नक्षत्रेण युक्तः सन् चन्द्रः परिसमापयतीति गौतमस्य प्रश्नं श्रुत्वा भगवानाह-'ता हत्थेणं, हत्थस्स चत्तारि मुहुत्ता तीसं च बावद्विभागा मुहत्तस्स बावद्विभागं च सत्तट्टिहा छेत्ता बावहिँ चुण्णिया भागा सेसा' तावद् हस्तेन, हस्तस्य नक्षत्र का चालीस मुहूर्त तथा एक मुहूर्त का बासठिया पैंतीस भाग तथा बासठिया एक भाग का सडत्तठ भाग कर के तत्सक्त पांच चूणिका भाग शेष जब होता है उसी समय सूर्य भी दूसरी अमावास्या को समाप्त करता है। गणितप्रक्रिया से अंकोत्पादन क्रम में ये दोनों के अर्थात चंद्र सूर्य का नक्षत्र योग के ज्ञान के लिये पूर्वोक्त करण का साम्य होने से चंद्र नक्षत्र योग के समान ही सूर्य का भी नक्षत्र योग समझ लेवें, इस में कुछ भी अधिकत्व नहीं है। __ अब तीसरी अमावास्या विषयक प्रश्न सूत्र कहते हैं-(ता एएसि णं पंचण्हं संवच्छराणं तच्चं अमावासं चंदे केणं णक्खत्तेणं जोएइ) ये पूर्व कथित चांद्रादि पांच संवत्सरों में आश्विन मास की अमावास्या को चन्द्र कौन नक्षत्र का योग कर के समाप्त करता है । इस प्रकार से श्रीगौतमस्वामी के प्रश्न को सुनकर उत्तर में श्रीभगवान् कहते हैं-(ता हत्थेणं हत्थस्स चत्तारि मुहत्ता तीसं च बावट्ठिभागा मुहत्तस्स बावद्विभागं च सत्तहिहा छेत्ता बावटिભાગ કરીને તેમાંથી પાંચ ચૂર્ણિકા ભાગ શેષ જ્યારે રહે છે, એ સમયે સૂર્ય પણ બીજી અમાવાસ્યાને સમાપ્ત કરે છે, ગણિત પ્રક્રિયાથી અંત્પાદન ક્રમમાં આ બન્નેના અર્થાત ચંદ્ર અને સૂર્યના નક્ષત્રગના જ્ઞાન માટે પૂર્વોક્તકરણ સમાન હોવાથી ચંદ્ર નક્ષત્રની સરખી જ સૂર્યના નક્ષત્રયોગની ગણિત પ્રક્રિયા પણ સમજી લેવી. તેમાં કંઈ પણ વિશેષતા નથી
वे श्री अमावास्याना समयमा प्रश्न सूत्र ४ामा मावे छे-(ता एएसिणं पंचण्हं संवत्सराणां तच्च अमावासं चंदे केणं णक्खत्तेणं जोएइ) 0 पूथित यह પાંચ સંવત્સરમાં આસમાસની અમાસને ચંદ્ર કયા નક્ષત્રને એગ કરીને સમાપ્ત કરે છે? આ પ્રમાણે શ્રી ગૌતમસ્વામીના પ્રશ્નને સાંભળીને તેના ઉત્તરમાં શ્રી ભગવાન કહે छ-(ता हत्थे णं हत्थस्स चत्तारि मुहुत्ता तीसं च बावविभागा मुहुत्तस्स बावद्विभागं च सत्तद्विहा छेत्ता बावद्विचुणियाभागा सेसा) श्री अमावास्याना समामि समयमा यस्त नक्षत्री
શ્રી સુર્યપ્રજ્ઞપ્તિ સૂત્ર: 2
| SR No. | 006352 |
| Book Title | Agam 16 Upang 05 Surya Pragnapti Sutra Part 02 Sthanakvasi |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1982 |
| Total Pages | 1111 |
| Language | Sanskrit, Hindi, Gujarati |
| Classification | Book_Devnagari, Agam, Canon, & agam_suryapragnapti |
| File Size | 77 MB |