Page Text
________________
सूर्यज्ञतिप्रकाशिका टीका सू० ६७ दशमप्राभृतस्य द्वाविंशतितमं प्राभृतप्राभृतम्
आर्द्रापर्यन्तानि षड् विंशतिनक्षत्राणि ( ७४४ । । ) मुहर्त्तानां चतुश्चत्वारिंशदधिकैः, एकस्य च मुहूर्त्तस्य चतुर्विंशति द्वषष्टिभागैः, एकस्य च द्वाषष्टिभागस्य षट्षष्टिः सप्तषष्टिभागैरेत तुल्यैर्विशुद्धानि भवन्ति । तथा क्रियते - ( ७७३।।- (७४४।। = (२८ । । पश्चादवतिष्ठन्ते अष्टाविंशतिर्मुहूत्ताः, एकस्य च मुहूर्त्तस्य त्रिपञ्चाशत् द्वाषष्टिभागाः, एकस्य च द्वाषष्टिभागस्य सप्तचत्वारिंशद् सप्तषष्टिभागाः, अत्रापि विशोधन प्रकारोsपूर्णाङ्कगणितक्रमेणैव पूर्वोक्तवत् ज्ञातव्यः । अत आगतं पुनर्वसु नक्षत्रं सूर्येण सह योगमुपागतं, षोडशसु मुहूर्त्तेषु शेषेषु, एकस्य च मुहूर्त्तस्य अष्टसु द्वाषष्टिभागेषु एकस्य च द्वापष्टिभागस्य विंशतौ सप्तषष्टिभागेषु शेषेषु द्वादशीं पौर्णमासी सूर्यः परिसमापयतीति सिद्ध्यति । अथ द्वापष्टितमायां पौर्णमास्यां चन्द्रनक्षत्रयोगं पृच्छति - 'ता पुष्यनक्षत्र के शोधन अंक से पूर्व प्रतिपादित क्रमानुसार समझलेवें । इससे ये अश्लेषा नक्षत्र से लेकर आर्द्रा पर्यन्त के छाईस नक्षत्र (७४४ । । हैं) सातसो चुवालीस मुहूर्त तथा एक मुहूर्त का बासठिया चोवीस भाग तथा वासठिया एक भाग का सडसठिया छियासठ भाग इतना विशुद्ध होता है । (७७३।।)-(७४४ ।। )= (२८।। ) इसप्रकार विशोधित करने से पीछे अठावीस मुहूर्त तथा एक मुहूर्त का बासठिया तिरपन भाग तथा बासठिया एक भाग का सडसठिया सेंतालीस भाग शेष बचता है । इस का विशोधन प्रकार भी पूर्णाङ्क गणित क्रमसे पूर्वकथित प्रकार से समझलेवें । इसप्रकार विचारणा करने से पुनर्वसु नक्षत्र आता है पुनर्वसु नक्षत्र का सूर्य के साथ युक्त होने का सोलह मुहूर्त तथा एक मुहूर्त का बासठिया आठ भाग तथा बासठिया एक भाग का सडसठिया वीस भाग शेष रहने पर सूर्य बारहवीं पूर्णिमा को समाप्त करता है, यह सिद्ध होता है ।
अब गौतमस्वामी बासठवीं पूर्णिमा के चंद्र नक्षत्र योग के विषय में प्रश्न શેાધન પ્રકાર પુષ્ય નક્ષત્રના શોધન અંકથી પહેલા પ્રતિપાદિત ક્રમાનુસ ર સમજી લેવા આનાથી આ અશ્લેષા નક્ષત્રથી લઇને આ પન્તના છવ્વીસ નક્ષત્રા (૭૪૪,૨૪,૬) સાતસે ચુમાલીસ મુહૂત તથા એક મુહૂત ના બાસિયા ચોવીસ ભાગ તથા ખાસક્રિયા એક ભાગના सडसहिया छास लाग आरसा विशुद्ध थाय छे (७७३ देई, ई) - ( ७४४ (२८१३)
આ રીતે વિશે।ધિત કરવાથી પછીથી અઠયાવીસ મુહૂત તથા એક મુહૂતના ખાસયિા ત્રેપન ભાગ તથા ખાડિયા એક ભાગના સડઢિયા સુડતાલીસ ભાગ શેષ રહે છે. આને વિશેાધન પ્રકાર પણ પૂર્ણાંક ગણિત ક્રમથી સમજી લેવા. આ રીતે પુનઃવસુ નક્ષત્ર આવે છે. પુનર્વસુ નક્ષત્રના સૂર્ય'ની સાથે યુક્ત રહેવાના સાળ મુહૂત તથા એક મુહૂતના ખાસયિા આઠ ભાગ તથા ખાસઠિયા એક ભાગના સડસઠયા વીસ ભાગ શેષ રહે ત્યારે સૂર્ય બારમી પૂર્ણિમાને સમાપ્ત કરે છે, તેમ સિદ્ધ થાય છે.
હવે શ્રીગૌતમસ્વામી ખાસડમી પૂર્ણિમાના ચંદ્રના નક્ષત્રયેાગ વિષયમાં પ્રશ્ન કરે છે,
શ્રી સુર્યપ્રજ્ઞપ્તિ સૂત્ર : ૨
२७१
| SR No. | 006352 |
| Book Title | Agam 16 Upang 05 Surya Pragnapti Sutra Part 02 Sthanakvasi |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1982 |
| Total Pages | 1111 |
| Language | Sanskrit, Hindi, Gujarati |
| Classification | Book_Devnagari, Agam, Canon, & agam_suryapragnapti |
| File Size | 77 MB |