Page Text
________________
२५६
सूर्यप्रज्ञप्तिसूत्रे सूर्यः केन नक्षत्रेण युनक्ति ! । 'तं समयं' इत्यत्र (कालाध्वनो ाप्ता) वित्यधिकरणत्वेऽपि द्वितीया, अतोऽयमों निस्सरति-'तं समयं तस्मिन् समये, यस्मित् समये चन्द्रः उत्तराभाद्रपदानक्षत्रेण सह वर्तमानश्चन्द्रो द्वितीयां पौर्णमासी परिसमापयति तस्मिन् समये खल्विति निश्चितं सूर्यः केन नक्षत्रेण युक्तः सन् तां पौर्णमासी परिसमापयतीति गौतमस्य जिज्ञासा । ततस्तदुत्तरं प्रतिपादयिषु भगवानाह-'ता उत्तराहिंफग्गुणीहि, उत्तराफग्गुणीणं सत्तमुहुत्ता तेत्तीसं च बावद्विभागा मुहुत्तस्स बाबट्ठिभागं च सत्तहिहा छेत्ता इक्कवीसं चुणिया भागा सेसा' तावत् उत्तराभिः फाल्गुनीभिः, उत्तराफाल्गुनीनां सप्तमुहूर्त्ता त्रयस्त्रिंशच्च द्वापष्टिभागाः मुहूर्तस्य द्वापष्टिभागं च सप्तपष्टिधा छित्वा एकविंशतिश्चूर्णिका भागाः शेषाः । तावदिति प्रागवत् उत्तराभिः फाल्गुनीभिः, उत्तराफाल्गुनीनक्षत्रस्य चतुस्तारकत्वादबहुवचनं पौर्णमासी परिसमापयतीति ज्ञेयं, यस्मिन् समये उत्तराभाद्रपदा नक्षकौन नक्षत्र से युक्त होता है ? (तं समयं) यहां पर (कालध्वनोाप्ता) इस सूत्र से अधिकरण में द्वितीया होती है अतः इस प्रकार अर्थ होता है(तं समयं) उस समय माने जिस समय में चन्द्र उत्तराभाद्रपदा नक्षत्रके साथ वर्तमान होकर दूसरी पूर्णिमाको समापित करता है उस समय सूर्य कौन से नक्षत्र से युक्त होकर पूर्णिमा को समाप्त करता है ? इस प्रकार श्रीगौतमस्वामी के प्रश्न को सुनकर उसका उत्तर देते हुवे श्रीभगवान् कहते हैं-(ता उत्तराहिं फग्गुणीहिं उत्तराफग्गुणीणं सत्तमुहत्ता तेत्तीसं च बावधिभागा मुहत्तस्स बावट्ठिभागं च सत्तट्टिहा छेत्ता इकवीस चुण्णियाभागा सेसा) उत्तराफाल्गुनी के साथ, उत्तराफाल्गुनी के सातमुहूर्त तथा एकमुहूर्तका बासठिया तेतीस भाग तथा बासठभागको सडसठ से वि भक्तकरके इक्कीस चर्णिकाभाग शेष रहे उस समय उत्तराफाल्गुनी नक्षत्र से योग करके (यहां उत्तराफाल्गुनी)नक्षत्र चार तारावाला होने से बहुवचन कहा है, चंद्र दूसरी छ-समयं च णं सूरे केणं णक्खत्ते णं जोएइ) से समये सूर्य या नक्षत्रना या ४२ छ १ (तं समयं) 2030 (कालाध्वनो व्याप्ता) ॥ सूत्रथी मधि४२६मा द्वितीया विमति छ, तथा २मा प्रमाणेने। अर्थ थाय छे. (तं समयं) से समये अटो र સમયે ચંદ્ર ઉત્તરાભાદ્રપદા નક્ષત્રની સાથે યોગ કરીને બીજી પૂર્ણિમાને સમાપ્ત કરે છે તે સમયે સૂર્ય ક્યા નક્ષત્રની સાથે યુદ્ધ થઈને પૂર્ણિમાને સમાપ્ત કરે છે? આ રીતે श्रीजीतनपाभीना प्रश्नने सजीन तेनो उत२ ॥५di श्रीभगवान् ४ छ-(ता उत्तराहिं फणीहि उत्तराफग्गुणीण सत मुहुत्ता तेत्तीसं च बावद्विभागा मुहुत्तस्स बावद्विभागं च सत्तदिहा छेत्ता एकवीस चुणियाभागा सेसा) उत्त२।३८शुनी साथ, उत्त२।३८गुनी नक्षत्रना સાત મુહૂર્ત તથા એક મુહૂર્તના બાસઠિયા તેત્રીસ ભાગ તથા બાસઠના ભાગને સડસઠથી વિભક્ત કરીને એકવીસ ચૂર્ણિકા લાગ શેષ રહે ત્યારે ઉત્તરાફાગુની નક્ષત્રને યોગ કરીને (અહીં ઉત્તરાફાગુની નક્ષત્ર ચાર તારાવાળું હોવાથી બહુવચન કહ્યું છે,) ચંદ્ર બીજી
શ્રી સુર્યપ્રજ્ઞપ્તિ સૂત્ર: 2
| SR No. | 006352 |
| Book Title | Agam 16 Upang 05 Surya Pragnapti Sutra Part 02 Sthanakvasi |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1982 |
| Total Pages | 1111 |
| Language | Sanskrit, Hindi, Gujarati |
| Classification | Book_Devnagari, Agam, Canon, & agam_suryapragnapti |
| File Size | 77 MB |