________________
सर्यज्ञप्तिप्रकाशिका टीका सू० १०३ एकोनविंशतितमप्राभृतम् पभासेंति वा पभासिस्संति वा जाव असंखेजाओ तारागण कोडिकोडीओ सोभेसु वा सोभेति वा सोभिसिस्संति' तावत् देवे खलु द्वीपे असंख्येयाश्चन्द्राः प्राभासयन् वा प्रभासयन्ति वा प्रभासयिष्यन्ति वा यावत् असंख्येयास्तारागणकोटिकोटयः शोभामशोभयन वा शोभयन्ति वा शोभयिष्यन्ति वा-॥-अत्रापि यावत् पदेन पूर्ववदेव मध्यवत्तिषु त्रिष्वपि सूर्यग्रह-नक्षत्रेषु असंख्येयपद-तापादिपद क्रियापदानि योज्यानि, तथा-देवद्वीपे किल असं. ख्येयाः सूर्याः अतापयन् वा तापयन्ति वा तापयिष्यन्ति चा, असंख्येयाः ग्रहाश्चारमचारयन् वा चारयन्ति वा चारयिष्यन्ति वा, असंख्येयानि नक्षत्राणि योगमयुञ्जन् वा युञ्जन्ति वा योक्ष्यन्ति वा इत्येवं क्रमेणेति । 'एवं देवोदे समुद्दे णागे दीवे णागोदे समुद्दे जक्खे दीवे जक्खोदे समुद्दे भूते दीवे भूतोदे समुद्दे सयंभूरमणे दीवे सयंभूरमणे समुद्दे सव्वे देवदीव सरिसा' एवं देवोदे समुद्रे नागो द्वीपः नागोदः समुद्रः, यक्षो द्वीपः यक्षोदः समुद्रः, दीवे असंखेज्जा चंदा पभासेंतु वा, पभासेंति वा, पभासिस्संति वा, जाव असंखेजाओ तारागण कोडिकोडोओ सोभेसु वा, सोभेति वा, सोभिस्संति वा) देव नाम के द्वीप में असंख्येय चंद्र प्रकाशित होते थे, प्रकाशित होते हैं एवं प्रकाशित होंगे। यावत् असंख्यात तारागण कोटिकोटि ने शोभा किथि, शोभा करते हैं, एवं शोभा करेंगे। यहां पर भी यावत् पद से पूर्व के समान मध्य में रहे हुवे सूर्य-ग्रह-नक्षत्र ये तीनों के विषय में असंख्येय पद से तापादि पद संबंधी क्रियापद योजित करलेवें । जैसे कि-देव द्वीप में असंख्येय सूर्य तापित होते थे, तापित होते हैं, एवं तापित होंगे। असंख्येय ग्रह चार करते थे, चार करते हैं एवं चार करेंगे। तथा च असंख्येय नक्षत्र योग करते थे, योग करते हैं एवं योग करेंगे, इस क्रम से कथित कर लेवें। (एवं देवोदे समुद्दे णागे दीवे, णागोदे समुद्दे जक्खे दीवे जक्खोदे समुद्दे भूते दीवे भूतोदे समुद्दे सयंभूरमणे दीवे सयंभूरमणे समुद्दे सव्वे देवदीवसरिसा) पूर्वकथित प्रकार से अर्थात् ४३ छ.-(ता देवे णं दीवे असंखेज्जा चंदा पभासे सु वा, पभासे ति वा, पभासिसंति वा जाव असंखेज्जाओ तारागणकोडिकोडीओ सोभे सु वा, सोभे ति वा सोभिस्सति वा) हेव नामना દ્વીપમાં અસંખ્યય ચંદ્રોપ્રકાશિત થતા હતા, પ્રકાશિત થાય છે, અને પ્રકાશિત થશે, યાવત અસંખ્યાત તારાગણ કટિકટિએ શોભા કરી હતી શોભા કરે છે, અને શેભા કરશે. અહીં પણ યાવત્ પદથી પહેલાની જેમ મધ્યમાં રહેલા સૂર્ય–ગ્રહ-અને નક્ષત્ર આ ત્રણેના સંબંધમાં અસંખ્યય પદથી તાપાદિ પદ સંબંધી ક્રિયાપદની યેજના કરી લેવી. જેમ કે–દેવ દ્વીપમાં અસંખ્યય સૂર્ય તાપિત થતા હતા, તાપિત થાય છે અને તાપિત થશે. અસંગેય ગ્રહો ચાર કરતા હતા, ચાર કરે છે અને ચાર કરશે, તથા અસંખ્યય નક્ષત્રો એગ કરતા હતા. ગ કરે છે, અને એગ કરશે. આ પ્રમાણે કહી લેવું. (एवं देवोदे समुद्दे णागे दीवे गागोदे समुदे जक्खे दीवे जक्खोदे समुद्दे, भूते दीवे भूतोदे समुद्दे
શ્રી સુર્યપ્રજ્ઞપ્તિ સૂત્ર: 2