________________
सूर्यज्ञप्तिप्रकाशिका टीका सू० ३६ दशमप्राभृतस्य चतुर्थ प्राभृतप्राभृतम्
७४३
चतुथ प्रभृतप्राभृतम् ददाति । इदं चानुराधानक्षत्रं सायंतने समये-दिवसावसानसमयरूपेण सह योगप्पैतीत्यतः पश्चाद्भागमित्यवसेयम्, तथा चाह-मूलसूत्रे-'अणुराहा जहा धगिट्ठा' अनुराधा यथा धनिष्ठा ॥ पूर्व यथा धनिष्ठानक्षत्रं भावितं तथैवेदानी मनुराधानक्षत्रं भावनीयमिति ॥ तद्यथा'अणुराहा खलु णक्खत्ते पच्छंभागे समक्खेत्ते तीसइमुहुत्ते तप्पढमयाए सायं चंदेण सद्धिं जोयं जोएइ, तओ पच्छा अवरं दिवसं, एवं खलु अणुराहा णक्खत्ते एगं राई एगं च दिवसं चंदेण सद्धिं जोयं जोएइ, जोयं जोइत्ता जोयं अणुपरियट्टइ, जोयं अणुपरियट्टिना सायं चंदं जिट्ठाए समप्पेइ' अनुराधा खलु नक्षत्रं पश्चाद्भागं समक्षेत्रं त्रिंशन्मुहूर्त तत् प्रथमतया सायं चन्द्रेण सार्द्ध योगं युनक्ति, ततः पश्चादपरं दिवसम्, एवं खलु अणुराधानक्षत्रमेकां रात्रिमेकं च दिवसं चन्द्रेण सार्द्ध योगं युनक्ति, योगं युक्त्वा योगमनुपरिवर्त्तयति, योगमनुपरिवर्त्य सायं चन्द्रं ज्येष्ठायाः समर्पयति ॥-दिवसावसाने चन्द्रयोगत्वात् समक्षेत्रत्वात् के समय में अर्थात् दिवस के अवसान रूप समय में चन्द्र के साथ योग करता है अतः यह पश्चात् भागी होता है सूत्रकार ने कहा भी है-(अणुराहा जहा धणिट्ठा) पहले जिस प्रकार धनिष्ठा नक्षत्र का कथन किया है उसी प्रकार यह अनुराधा नक्षत्र का कथन कर लेवें । जो इस प्रकार है-(अणुराहा खलु णक्खत्ते पच्छंभागे समक्खेत्ते तीसइमुहुत्ते तप्पढमयाए सायं चंदेण सद्धिं जोयं जोएइ, तओ पच्छा अवरं दिवसं, एवं खलु अणुराहा क्खत्ते एगं राई एगं च दिवसं चंदेण सद्धिं जोयं जोएइ जोयं जोइत्ता जोयं अणुपरिया, जोयं अणुपरियट्टित्ता सायं चंदं जिट्ठाए समप्पेइ) अनुराधा नक्षत्रं पश्चात् भागी समक्षेत्र तीस मुहूर्त प्रमाण कालव्यापी प्रथम सायंकाल समय में चन्द्र के साथ योग करता है, तत्पश्चात् दूसरा दिवस इस प्रकार अनुराधा नक्षत्र एक रात्रि एवं एक दिवस चन्द्र के साथ योग करता है। योग कर के योग का अनुपरिवर्तन करता है योग का अनुपरिपरिवर्तन कर के सायं समय અર્થાત દિવસના અવસાનરૂપ સમયમાં ચંદ્રની સાથે વેગ કરે છે, તેથી આ ५श्वातमा राय छे. सूत्रसरे यु ५ छ, (अणुराहा जहा धणिट्टा) पडai જે પ્રમાણે ધનિષ્ઠા નક્ષત્રનું કથન કરેલ છે. એજ પ્રમાણે આ અનુરાધા નક્ષત્રનું ४थन ४ . २॥ प्रमाणे छ,-(अणुराहा खलु णक्खत्ते पच्छंभागे समक्खेत्ते तीसइ. मुहुत्ते तापढमयाए सायं चंदेण सद्धिं जोयं जोएइ, तओ पच्छा अवर दिवसं, एवं खलु अणुराहा णक्खत्त एग राई एगं च दिवसं चंदेण सद्धिं जोय जोएइ, जोयं जोइत्ता जोयं अणुपरियट्टइ, जोय अणुपरियट्टित्ता सायं च जिद्वार समप्पेइ) अनुराधा नक्षत्र पश्चात्मा સમક્ષેત્ર ત્રીસ મુહૂર્ત પ્રમાણુકાળ વ્યાપી પ્રથમ સાંજના સમયમાં ચંદ્રની સાથે વેગ કરે છે. તે પછી બીજો દિવસ આ રીતે અનુરાધા નક્ષત્ર એક રાત અને એક દિવસ ચંદ્રની સાથે ગ કરે છે. કેગ કરીને રોગનું અનુપરિવર્તન કરે છે, ગનું અનુપરિવર્તન કરીને
શ્રી સુર્યપ્રજ્ઞપ્તિ સૂત્ર: ૧