________________
सूर्यप्रज्ञप्तिसूत्रे धनगोलच्छाया-धनफलोत्पादकगोलच्छाया, तथा अपार्द्धघनगोलच्छाया-अर्द्धमात्रधनगोलच्छाया, गोलावलिच्छाया-गोलपङ्क्तिच्छाया-गोलानां-वर्तुलपदार्थानाम् आवलि:पङ्क्तिः-पङ्क्तिभूता या सा गोलावलि स्तस्या इछाया गोलावलिच्छाया, एवं च अपार्द्धगोलावलिच्छाया-अर्द्धमात्रगोलावलिच्छाया, अपार्दाया:-अपार्द्धमात्रायाः गोलावलेश्छाया अपार्द्धगोलावलिच्छायेति, गोलपुञ्जच्छाया-गोलसम्हच्छाया, गोलानां-वर्तुलानां पुञ्जःसमूहो गोलपुञ्जो गोलोत्करः-गोलसमूह स्तस्य छाया गोलपुञ्जच्छायेति, अपार्द्धगोलपुञ्जच्छाया-अर्द्धमात्रगोलपुञ्जच्छाया, अपगतमर्द्धम् अपार्द्ध तस्य अपार्द्धस्य-अर्द्धमात्रस्य गोलच्छाया कही जाती है। अपार्धगोलच्छाया माने अर्धभागमात्र गोलछाया का अपार्ध माने जिनका अर्धभाग जिसका सो अपार्ध माने अर्धमात्र उस अपार्ध गोलभाग की छाया अपार्ध गोलछाया कही जाती है । घनगोलच्छाया, घनफल को उत्पादक घनगोलच्छाया कही जाती है तथा अपार्ध घनगोलच्छाया, अर्थात् अर्धमात्र घनगोलच्छाया कही जाती है । गोलावलिच्छाया माने गोलपंक्तिरूप छाया, गोल जो वतुल पदार्थ उनकी जो आवलि माने पंक्ति माने पंक्ति रूप जो हो सो गोलावलि उन की जो छाया वह गोलावलि उनकी जो छाया वह गोलावली छाया कही जाती है, एवं च अपार्ध गोलावलिच्छाया, माने अर्धमात्र गोलावलि छाया गोलपुंज छाया माने गोलसमूह छाया, अर्धागोलवर्तुलाकार का जो पुंज माने समूह वह गोलपुंज माने गोल समूह उनकी जो छाया वह गोलपुंज छाया कही जाती है, अपार्ध गोलछाया अर्थात् अर्धमात्र गोलपुंज छाया, अर्थात् जिसका अर्धभाग न हो सो अपार्ध उस अपार्ध का माने अर्धमात्र गोलसमूह कि जो छाया वह अपार्ध गोलपुंज छाया कही કહેવામાં આવે છે. અપાઈ ગેળછાયા અર્થાત્ અર્ધભાગ માત્ર ગોલ છાયાને અપાઈ એટલે કે જેનો અર્ધો ભાગ ન હોય તે અપાઈ એટલે કે અર્ધમાત્ર એ અપાઈ ગેળ ભાગની છાયા અપાર્ધગોળ છાયા કહેવાય છે. ઘનગલ છાયા, ઘનફલની ઉત્પાદક ઘનગેલ છાયા કહેવાય છે, તથા અપાઈ ઘનગલ છાયા એટલે કે ગળ પંક્તિરૂપ છાયા ગેળ જે વર્તુલ પદાર્થ તેની જે આવલિકા એટલે કે પંક્તિ અર્થાત્ પંક્તિ રૂપ જે હોય તે ગેલાવલી તેની જે છાયા તેને ગોળાવલી છાયા કહેવામાં આવે છે, તથા અપાઈ ગેલાવલિ છાયા, એટલે કે અર્ધમાત્ર ગોલાવલિ છાયા, ગેલjજ છાયા એટલે ગોળ સમૂહ રૂપ છાયા અર્થાત ગેળ વર્તુલાકાર જે જે પુંજ એટલે કે સમૂહ ઢગલે તે ગેલપુંજ ગોળ સમૂહ તેની જે છાયા તે ગેલ સમૂહ ગેલjજ છાયા કહેવાય છે, અપાલ છાયા અર્થાત્ અર્ધમાત્ર ગોળjજ છાયા, અર્થાત જેને અર્ધો ભાગ ન હોય તે અપાઈ એ અપાધના માને અર્ધભાગ માત્ર ગેળસમૂહની જે છાયા તે અપાઈ ગેલjજ છાયા
શ્રી સુર્યપ્રજ્ઞપ્તિ સૂત્ર: ૧
