Page Text
________________
८३४
प्रज्ञापनासूत्रे
"
सेयाः अथ चतुरिन्द्रियानधिकृत्य गौतमः पृच्छति - 'चउरिंदियाणं पुच्छा' चतुरिन्द्रियाः किम् आहार्यमाण पुद्गलान् जानन्ति पश्यन्ति आहारयन्ति ? किं वा न जानन्ति न पश्यन्ति किन्तु - केवलमाहारयत्येवेति भावः ? भगवानाह - 'गोयमा !' हे गौतम ! ' अत्थेगइया न जाणन्ति पासंति आहारेंति' अस्त्ये के- केचन चतुरिन्द्रिया आहार्यमाण पुद्गकान न जानन्ति अवधि - ज्ञानेन तेषां मिथ्याज्ञानित्वात् किन्तु पश्यन्ति चक्षुरिन्द्रिय सच्चात् आहारयनिच 'अत्थेगइया न जाणंति न पासंति आहारेंति' अरत्येके केचन चतुरिन्द्रिया आहार्यमाण पुद्गलान् न जानन्ति तेषां मिथ्याज्ञानित्वात् न पश्यन्ति तमसा चक्षुर्दर्शनस्य ष्टत्वात् किन्तु केवलमाहारयन्त्येव, अत्रास्तिशब्दस्याव्ययतया बहुत्वेऽपि तदेवरूपं बोध्यम्, अथ पञ्चन्द्रियतिरक्षा प्रक्षेपाहारं लोमाहारश्चाधिकृत्य चतुर्भङ्गीं वक्तुमाह- 'पंविदियतिरिक्खजोणियाणं पुच्छा' पञ्चेन्द्रियउसे देख भी नहीं सकते हैं । इसी प्रकार श्रीन्द्रिय भो ज्ञान और दर्शसेन रहित समझ लेने चाहिए ।
गौतमस्वामी - हे भगवन् ! चतुरिन्द्रिय जीव क्या आहार्यमाण पुद्गलों को जानते, देखते और भहार करते हैं ? या नहीं जानते, नहीं देखते, केवल आहार करते है ।
भगवान् हे गौतम ! कोई चतुरिन्द्रिय आहार्यमाण पुदगलों को नहीं जानते हैं, किन्तु देखते हैं क्योंकि चक्षुरिन्द्रिय उनको होती है और आहार करते हैं। कोई चतुरिन्द्रिय न जानते हैं, क्यों कि वे मिथ्याज्ञानी होते हैं, और न देखते हैं क्योंकि अन्धकार के कारण उनकी चक्षु काम नहीं करती, वे केवल आहार ही करते हैं। यहां 'अस्ति' शब्द अव्यय है, अतएव बहुवचन में भी 'अस्ति' रूप ही रहता है। अब पंचेन्द्रिय जीवों के प्रक्षेपाहार और लोमाहार को लेकर चौभंगी कहने के लिए कहा है ।
કરે છે, તેમને પણ તે નથી જાણતા, ચક્ષુરન્દ્રિયના અભાવ ડેવાથી તે તેને દેખી પણ નથી શકતા એ જ પ્રકારે ત્રીન્દ્રિય પણ જ્ઞાન અને દશનથી રહિત સમજી લેવાં જોઇએ. શ્રી ગૌતમસ્વામી-હૈં ભગવન્ ! ચતુરિન્દ્રય જીવ શુ આહામાણ પુદ્દગાને જાણેદેખે અને આહાર કરે છે? અગર નથી ક્ષણુતા, નથી દેખત, કેવળ બહાર કરે છે ? શ્રી ભગવાન્-ઢે ગૌતમ! કૈાઈ ચતુરિન્દ્રિય આહા માણુ પુદગલાને નથી જાણુતા, પણ દેખે છે, કે કે ચક્ષુ ઇન્દ્રય તેમને હોય છે, અને આઢાર કરે છે. કાઈ ચતુરિન્દ્રિય જાણતા નથી કેમકે તે મિથ્યાજ્ઞાની હોય છે, અને નથી āખતા, કેમકે અંધકારના કારણે તેમના નેત્રો કામ નથી કરતાં, તે કૈવલ આહાર કરે છે આંહી ‘અસ્તિ' શબ્દ અવ્યય છે તેથી જ બહુવચનમાં પણ ‘અસ્તિ' રૂપ જ રહે છે.
હવે પોંચેન્દ્રિય જીવાન પ્રક્ષેપાહાર અને લામાહારને લને ચૌભ`ગી હેવાને भाटे छे
શ્રી પ્રજ્ઞાપના સૂત્ર : ૫
| SR No. | 006350 |
| Book Title | Agam 15 Upang 04 Pragnapana Sutra Part 05 Sthanakvasi |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1980 |
| Total Pages | 1173 |
| Language | Sanskrit, Hindi, Gujarati |
| Classification | Book_Devnagari, Agam, Canon, & agam_pragyapana |
| File Size | 76 MB |