________________
प्रज्ञापनासूत्रे दि क्रिया कारणत्वात् तस्यापि प्राद्वेषिकी पारितापनिकी प्राणातिपातक्रिया च यथायोग मवगन्तव्या ॥ सू. ४ ॥
क्रियाविशेषवक्त्तव्यता मूलम्-“कइ णं भंते ! किरियाओ पण्णत्ताओ ? गोयमा! पंच किरियाओ पण्णत्ताओ ? तं जहा-काइया जाव पाणाइवायकिरिया, नेरइया णं भंते ! कइ किरियाओ पण्णत्ताओ? गोयमा! पंच किरियाओ पण्णत्ताओ, तं जहा-काईया जाव पाणाइवायकिरिया, एवं जाव वेमाणियाणं, जस्स णं भंते ! जीवस्स काइया किरिया कन्जइ तस्स अहिगरणिया किरिया कजई जस्स अहिगरणिया किरिया कजइ तस्म काइया कजइ? गायमा! जस्स णं जीवस्स काइयाकिरिया कन्जइ तस्स अहिगरणी किरिया नियमा कजइ, जस्स अहिगरणी किरिया कज्जइ तस्स वि काइया किरिया नियमा कजइ, जस्स णं भंते ! जीवस्म काइया किरिया कज्जइ तस्स पादोसिया किरिया कजइ, जस्स पादोसिया किरिया कजइ, तस्स काइया किरिया कज्जइ? गोयमा ! एवं चेव, जस्स णं भंते ! जोवस्स काइया किरिया कन्जइ तस्प्त पारियावणिया किरिया कजइ, जस्स पारियावणिया किरिया कजइ तस्स काइया किरिया कजइ ? गोयमा! जस्स णं जीवस्स काइया किरिया कजइ तस्स पारियावणिया मिय कजइ सिय नो कजइ, जस्स पुण पारियावणिया किरिया कजइ तस्स काइया नियमा है । ऐसा सोचकर और उसे ग्रहण करके तीव्र क्रोधके वशीभूत होता है । एवं उस जीव को पीडा पहुंचाता है, यहाँ तक कि जीवनसे रहित कर देता है, तब वह शरीर जिस जीव का था, उसे भी प्रादेषिको, पारितानिकी और प्राणातिपाति की क्रिया लगती है, क्योंकि उसी के शरीर से ये क्रियाएँ की गई है इत्यादि यथा योग्य समझ लेना चाहिए ॥सू ४॥ એમ વિચારીને અને તેને ગ્રહણ કરીને તીવ્ર કેધને આધીન થઈ જાય છે. તેમજ તે જીવને પીડા પહોંચાડે છે, ત્યાં સુધી કે તેને જીવન વગરની બનાવે છે, ત્યારે તે શરીર જે જીવનું હતું. તેને પણ પ્રાષિકી, પારિતાપનિકી અને પ્રાણાતિપાતકી ક્રિયા લાગે છે, કેમકે તેના શરીરથી આ કિયાએ કરેલી છે. ઈત્યાદિ યથાગ્ય સમજી લેવું જોઈએ. એ સૂ. ૪
શ્રી પ્રજ્ઞાપના સૂત્ર : ૫