________________
प्रमेयबोधिनी टीका पद २८ सू० ७ जीवादीनामाहारादिद्वारनिरूपणम्
६४१
लोत्पन्नेषु बहुष्वेव चोत्पद्यमानेषु असंज्ञिषु सत्सु अवगन्तव्यः, ' एवं जाव थणियकुमारा' एवम् संज्ञि नैरथिकोक्तरीत्या एते- पूर्वप्रदर्शिताः षड्भङ्गा असुरकुमारादि स्तनितकुमारपर्यसानेष्वपि द्रष्टव्याः इत्यभिप्रायेणाह - यावत् - असुरकुमाराः, नागकुमाराः, सुवर्णकुमाराः, अग्निकुमाराः, विद्युत्कुमाराः, उदधिकुमाराः, द्वीपकुमाराः, दिवकुमाराः पवनकुमाराः, स्तनितकुमारा अपि आहारका वा १ अनाहारका वा २ आहारकश्च अनाहारकच ३ आहारकश्च अनाहारका ४ अथवा आहारकाच अनाहारकश्च ५ आहारकाच अनाहारकाश्च aranaar: अत्र नैरकाणाम् असुरकुमारादि भवनपतीनां वानव्यन्तराणाश्चासंज्ञिभ्यः संज्ञिभ्यश्चोत्पादात् असंज्ञिभ्य उत्पद्यमाना असंज्ञिन व्यपदिश्यन्ते संज्ञिभ्यश्चोत्पद्यमानाः संज्ञिनो व्यपदिश्यन्ते, ज्योतिष्कवैमानिकाः पुनः संज्ञिभ्य एवोत्पद्यन्ते नासंज्ञिम्प इति एक असंज्ञी पाया जाय। छठा मंग उस समय समझना चाहिए जब चिरकालोत्पन्न भी बहुत हों और उत्पद्यमान असंज्ञी भी बहुत हो ।
असंज्ञी नारकों में जैसे छह भंग कहे गए हैं, उसी प्रकार असुरकुमारों से लेकर स्तनितकुमारों तक सभी में छह छह भंग समझ लेने चाहिए । इस अभि प्राय से कहते हैं- यावत् असुरकुमार, नागकुमार, सुवर्णकुमार, अग्निकुमार, विद्युतकुमार, उदधिकुमार, दीपकुमार, दिशाकुमार, पवनकुमार और स्तनितकुमार भी छह मंगों वाले हैं, यथा- (१) आहारक (२) अनाहारक (३) एक आहारक, एक अनाहारक (४) एक आहारक, बहुत अनाहारक (५) बहुत आहारक, एक अनाहारक और (६) बहुत आहारक, बहुत अनाहारक ।
नैरयिक, असुरकुमार आदि भवनपति तथा वानव्यन्तर, असंज्ञियों से भी उत्पन्न होते हैं और संज्ञियों से भी । जो असंज्ञियों से उत्पन्न होते हैं ये असंज्ञी कहे जाते हैं और जो संज्ञियों से उत्पन्न होते हैं, वे मंज्ञी कहलाते हैं । ज्योतिष्क
છઠ્ઠો ભંગ તે સમયે સમજવા જોઇએ જ્યારે ચિરકાલેાત્પન્ન પણ ઘણા હાય અને ઉત્પદ્યમાન અસ’જ્ઞી પણ ઘણા હેાય.
અસ'ની નારકામાં જેવા છ ભાંગ કહ્યા છે, એજ પ્રકારે અસુરકુમારાથી લઈને સ્તનિતકુમારી સુધી બધામાં છ છ ભગ સમજી લેવા જોઈએ.
એ અભિપ્રાયથી કહે છે-યાવત્ અસુરકુમાર, નાગકુમાર, સુવર્ણકુમાર, અગ્નિકુમાર વિદ્યુત્સુમાર, ઉદવિકુમાર, દ્વીપકુમાર, દિશાકુમાર, પવનકુમાર અનૈ તનિતકુમાર પણ છ लगवाका - प्रेम के (१) आहार (२) अनाहार४ ( 3 ) ये (४) खेड महा२४ घणा अनाहा२४ (५) धाम
मे
आहार मे अनाहार अनाहार भने (१) धागा
महा २४ धागा अनाहार.
નૈરયિક સુકુમાર આદિ ભવનપતિ તથા વાનભ્યન્તર, અસૌએથી પણ ઉત્પન્ન થાય છે અને સસીયાથી પણ, જે અસનીએથી ઉત્પન્ન થાય છે તે અસસી કહેવાય
प्र० ८१
શ્રી પ્રજ્ઞાપના સૂત્ર : ૫