________________
प्रमेयबोधिनी टीका पद २२ सू. ९ प्राणातिपातविरमणनिरूपणम् पर नो भवति, मायाप्रत्ययाऽपि अनिवृत्तबादरसम्परायपर्यन्तं भवति ततः परं नो भवति, अप्रत्याख्यानक्रिया चाविरतसम्यग्दृष्टिपर्यन्त भवति, ततः परं नो भवतीति भावः, किन्तु – 'मिच्छादंसणवत्तिया किरिया न कजइ' मिथ्यादर्शनशल्यविरतस्य जीवस्य मिथ्यादर्शनप्रत्यया क्रिया न क्रियते--नो भवति, मिथ्यादर्शनविरतस्य मिथ्यादर्शनप्रत्ययायाः क्रियाया असंभवात्, गौतमः पृच्छति--' मिच्छादंसणसल्लविरयस्स णं भंते ! नेरइयस्स किं आरंभिया किरिया कज्जइ जाव मिच्छादंसणवत्तिया किरिया कज्जइ?' हे भदन्त ! मिथ्यादर्शनशल्यविरतस्य खलु नैरयिकस्य किम् आरम्भिकी क्रिया क्रियते--भवति ? यावत्--किं पारिग्रहिकी क्रिया क्रियते-भवति ? किम्बा मायाप्रत्यया क्रिया क्रियते-भवति? किं वा अप्रत्याख्यानक्रिया भवति? किं वा मिथ्यादर्शनप्रत्यया क्रिया क्रियते-भवति ? भगवानाह-गोयमा!' हे गौतम! 'आरंभिया किरिया कजइ जाव अपचक्खाणकिरिया वि कज्जइ' मिथ्यादर्शनशल्यविरतस्य नैरयिकस्य आरम्भिकी क्रिया क्रियते-भवति, यावत्-पारिग्राहिकी क्रिया क्रियते भवति, मायाप्रत्यया क्रिया क्रियते-भवति, अप्रत्याख्यानक्रियाऽपि क्रियते-भवति, किन्तु'मिच्छादसणवत्तिया किरिया नो कज्जइ' मिथ्यादर्शनप्रत्यया क्रियान क्रियते-नो भवति विरत तक होती है, उससे आगे नहीं होती। मायाप्रत्यया क्रिया भी सूक्ष्म सम्पराय पर्यन्त होती है, आगे नहीं। अप्रत्याख्यानक्रिया अविरत सम्यग्दृष्टि पर्यन्त होती हैं, उससे आगे नहीं परन्तु जो जीव मिथ्यादर्शनशल्य से विरत है, उसे मिथ्यादर्शनप्रत्यया क्रिया नहीं हो सकती, क्यों कि ऐसा होना संभव नहीं है।
श्री गौतमस्वामी-हे भगवन् ! मिथ्यादर्शनशल्य से विरत नारक को आरंभिकी क्रिया होती है ? यावत् क्या पारिग्रहिकी क्रिया होती है ? क्या मायाप्रत्यया क्रिया होती है ? क्या अप्रत्याख्यान क्रिया होती है ? क्या मिथ्यादर्शन प्रत्यया क्रिया होती है ?
श्री भगवान्-हे गौतस! मिथ्यादर्शनशल्य से विरत नारक को आरंभिकी क्रिया होती है 'यावत्-पारिग्रहिकी क्रिया होती है, मायाप्रत्यया क्रिया होती है और अप्रत्याख्यानक्रिया भी होती है किन्तु मिथ्यादर्शनप्रत्यया क्रिया नहीं होती। | કિયા દેશ વિરત સુધી થાય છે, તેનાથી આગળ નથી થતી. માયાપ્રય ક્રિયા પણ સૂક્ષ્મ સમ્પરાય પર્યક્ત થાય છે, આગળ નહીં, અપ્રત્યાખ્યાન કિયા અવિરત સમ્યગ્દથી પર્યન્ત થાય છે, તેનાથી આગળ નહીં પરંતુ જે જીવ મિથ્યાદર્શન શલ્યથી વિરત છે, તેને મિથ્યાદર્શન પ્રત્યયા કિયા નથી થઈ શકતી, કેમકે એમ થવાનો સંભવ નથી,
શ્રી ગૌતમસ્વામી–હે ભગવદ્ ! મિશ્ચાદર્શન શલ્યથી વિરત નારકને આરંભિકી ક્રિયા થાય છે? યાવત્ શું પારિગ્રહિક ક્રિયા થાય છે? શું માયાપ્રત્યયા કિયા થાય છે? શું અપ્રત્યાખ્યાન કિયા થાય છે? શું મિથ્યાદર્શન પ્રત્યયા ક્રિયા થાય છે ? * શ્રી ભગવાન–હે ગૌતમ ! મિથ્યાદર્શન શલ્યથી વિરત નારક જીવને આરંભિકી ક્રિયા થાય છે યાવત-પારિગ્રીહકી ક્રિય થાય છે, માયાપ્રત્યયા કિયા થાય છે અને અપ્રત્યા२०
શ્રી પ્રજ્ઞાપના સૂત્ર : ૫