________________
१४८
प्रज्ञापनासूत्रे व्यन्तरज्योतिष्कवैमानिकस्य यथा नैरयिकस्य, एतासां खलु भदन्त ! आरम्भिकीणां यावमिथ्यादर्शनप्रत्ययानां च कतरा कतराभ्योऽल्पा वा बहुका वा तुल्या वा विशेषाधिका वा? गौतम ! सर्वस्तोका मिथ्यादर्शनप्रत्यया, क्रिया अप्रत्याख्यानक्रिया विशेषा धिका, पारिग्रहिकी विशेषाधिका, आरम्भिक्यः क्रिया विशेषाधिकाः, मायाप्रत्यया विशेषाधिकाः, प्रज्ञापनायां द्वाविंशतितमं पदं समाप्तम् ॥ ०९॥
टीका- अथ प्राणातिपातविरतस्य जीवस्यारंम्भिक्यादीनां पञ्चक्रियाणां मध्ये का क्रिया भवतीति प्ररूपयितुमाह-पाणाइवायविरयस्सण भंते! जीवस्स किं आरंभिया किरिया कन्जइ जाव मिच्छादसणवत्तिया किरिया कज्जइ' हे भदन्त ! प्राणातिपातविनेरइयस्स) वानव्यन्तर ज्योतिष्क. और वैमानिक को नारक की तरह समझलेवें।
(एतासि णं भंते ! आरंभियाणं जाव मिच्छादसणवत्तियाण य कयरे कयरेहितो) हे भगवन् ! इन आरंभिका यावत् मिथ्यादर्शनप्रत्ययाक्रियाओं में से कौन किससे (अप्पा वा बहुया वा तुल्ला वा विसेसाहिया वा?) अल्प, बहुत तुल्य अथवा विशेषाधिक है ? ( गोयमा ! सव्वत्थोवाओ मिच्छादसणवत्तियाओ किरियाओ) हे गौतम ! सब से कम मिथ्यादर्शन प्रत्यया क्रियाए हैं ( अपञ्चक्खाणकिरियाओ विसेसाहियाओ अप्रत्याख्यान क्रियाएँ विशेषाधिक है (आरंभियाओ किरियाओ विसेसाहियाओ) आरंभिकी क्रियाएँ विशेषाधिक है ( मायावत्तियाओ विसेसाहियाओ) मायाप्रत्यया विशेषाधिक हैं। स. ९॥
बाईसवां पद समाप्त टीकार्थ-प्राणातिपातविरत जीव को आरंभिकी क्रियाआदि पांच क्रियाओं में से कौनसी क्रिया लगती है' यह प्ररूपण करने के लिये कहते हैं
श्री गौतमस्वामी-हे भगवन् जो जीव प्राणातिपात से विरत हो चुका है, क्या उसे आरंभिकी क्रिया होती है ? क्या मायाप्रत्यया क्रिया होती है ? क्या अप्रत्यावेमाणिया जहा नेरइयस्स) पानव्य-तर, ज्येति, मने पैमानिने ना२नी म
(एतासि ण भते आरंभियाण जाव मिच्छादसणवत्तियाण य कयरे कयरेहितो) भगवन् ! मा सालिडीयावत भियाशन प्रत्ययालयामामांथा नाथा (अप्पा वा बहया वा तुल्ला वा विसेसाहिया वा?) १८५, मधि, तुल्य अथवा विशेषाधिछे ? (गोयमा ! सम्वत्थोनाओ मिच्छादसणवित्तियाओ किरियाओ)हे गौतम! धाया माछी भिश्याहशन प्रत्यया लिया। छ (अपच्चक्खाणकिरियाओ विसेसाहिया) अप्रत्याज्यान लियाच्या विशेषाधि छ (मायावत्तियाओ विसेसाहियाओ) भायाप्रत्यया विशेषाधि छ. ॥ सु.॥
ટીકાર્થ –પ્રાણાતિપાત વિરતોને આરંભિકી આદિ પાંચ ક્રિયાઓમાંથી કઈ કિયા લાગે છે, એપ્રરૂપણ કરવાને માટે કહે છે.
શ્રી ગૌતમસ્વામી–હે ભગવાન જે જીવ પ્રાણાતિપાતથી વિરત થઈ ગયેલ છે. શું તેને આરંભિકી ક્રિયા થાય છે? શું માયા પ્રત્યયા ક્રિયા થાય છે? શું અપ્રત્યાખ્યાન ક્રિયા
શ્રી પ્રજ્ઞાપના સૂત્ર : ૫