________________
प्रतापनासूत्रे नोच्छ्यासनिःश्वासा असुरकुमारा भवन्तीति पृच्छा, भगवानाह-'गोयमा !' हे गौतम ! 'णोइण? समटे' नायमर्थः समर्थः-से। असुरकुमारा नो समाहाराः, नो वा समशरीराः, न या समोच्छ्वासनिःश्वासा भवन्ति, गौतमस्तत्र कारणं पृच्छति-से केणटेणं भंते ! एवं बुच्चइअसुरकुमारा नो सव्वे समाहारा ?' हे भदन्त ! तत्-अथ केनार्थेन-कथं तावद् एवम् --उक्तरीत्या उच्यते-असुरकुमाराः नो सर्वे समशरीराः, नो सर्वे समोच्छ्वासनिःश्वासा भवन्तीति ? भगवानाह-'जहा नेरइया'यथा नैरयिकाः पूर्व प्रतिपादितास्तथैव असुरकुमारा अपि प्रतिपत्तव्याः, तथाच यथा केचन नैरयिका महाशरीराः, केचन अल्पशरीराः, तत्र महाशरीराः बहुतरान् पुद्गलान् आहारयन्ति, उच्छवासतया गृह्णन्ति निःश्वासतया मुश्चन्ति, अल्पशरीराश्च अल्पतरान् पुद्गलान् आहारयन्ति उच्छवासतया गृह्णन्ति निःश्वासतया मुश्चन्ति अत एव न ते समाहाराः, वाले होते हैं ? ___ भगवान्-हे गौतम ! यह अर्थ समर्थ नहीं है, अर्थात् यह बात युक्ति संगत नहीं है । सब असुरकुमार समान आहारवाले, समान शरीर वाले और समान उच्छवास-निःश्वास वाले नहीं होते हैं।
गौतमस्वामी-हे भगवन् ! किस कारण से ऐसा कहा जाता है कि सब असुरकुमार समान आहार वाले नहीं होते, समान शरीर वाले नहीं होते तथा समान उच्छवास-निश्वास वाले नहीं होते। ___ भगवान-जैसे पहले नारकों के विषय में प्ररूपण किया है, उसी प्रकार असुरकुमारों के विषय में भी प्ररूपण करना चाहिए, अर्थात् जैसे कोई नारक महाशरीर और कोई अल्पशरीर होते हैं, महाशरीर नारक बहुतर पुद्गलों का आहार करते हैं, उच्छ्वास के रूपमें ग्रहण करते हैं और निश्वास के रूपमें त्यागते हैं तथा लघुकाप नारक अल्पतर पुद्गलों का आहार करते हैं, अल्पतर
શ્રી ભગવાન-હે ગૌતમ! આ અર્થ સમર્થ નથી, અર્થાત્ આ વાત યુક્તિ સંગત નથી. બધા અસુરકુમાર સમાન આહારવાળા, સમાન શરીરવાળા અને સમાન ઉચ્છવાસનિઃશ્વાસવાળા નથી હોતા.
શ્રી ગૌતમસ્વામી–હે ભગવન! શા કારણથી એમ કહેવાય છે કે બધા અસુરકુમાર સમાન આહારવાળા નથી હોતા, સમાન શરીરવાળા નથી દેતા, તથા સમાન ઉવાસनिवासवाणा नथी होता?
શ્રી ભગવ—જેમ પહેલાં નારકેના વિષયમાં પ્રરૂપણ કરી છે, એ પ્રકારે અસુરકુમારના વિષયમાં પણ પ્રરૂપણ કરવી જોઈએ, અર્થાત્ જેમ કેઈ નારક મહાશરીર અને કઈ અ૫ શરીર હોય છે, મહાશરીર નારક ઘણા યુગલોને આહાર કરે છે, ઉછુવાસના રૂપમાં ગ્રહણ કરે છે અને નિઃશ્વાસના રૂપમાં ત્યાગે છે તથા લઘુકાય નારક અલ્પતર પુદ્ગલેને આહાર કરે છે, અલ્પતર પુદ્ગલેને ઉગ્લાસ રૂપમાં ગ્રહણ કરે છે અને અલ્પતર
श्री प्रशापन। सूत्र:४
