________________
१८२
___प्रज्ञापनासून चेवणं तेउलेस्से उववट्टइ' तेजोलेश्यः सन् उपपद्यते परन्तु नो चैव खलु तेजोलेश्यः सन् उद्वर्तते प्रागुक्तयुक्तेः, 'एवं आउकाइया वणस्सइकाइया वि भाणियव्वा' एवम्-पृथिवीकायिकोक्तरीत्या अप्कायिकाः, वनस्पतिकायिका अपि भणितव्याः, ___ गौतमः पृच्छति-से नूणं भंते ! कण्हलेस्से नीललेस्से काउलेस्से तेउकाइए कण्हलेस्सेसु नीललेस्सेसु काउलेस्सेसु तेउकाइएमु उववज्जइ, कण्हलेस्से नीललेस्से काउलेस्से उववट्टइ, जल्ले स्से उववज्जइ तल्लेस्से उववट्टइ ?' हे भदन्त ! तत्-अथ, नूनम्-किम् कृष्ण लेश्यो नीललेश्यः कापोतलेश्यः, तेजस्कायिकः कृष्णलेश्येषु नीललेश्येषु कापोतलेश्येषु तेजस्कायिकेषु उपपद्यते ? अथ च कृष्णलेश्यो नीललेश्यः कापोतलेश्यः सन् उद्वर्तते ? तदेव विशदयति-यल्लेश्य उपपद्यते किं तल्लेश्य एव उद्वर्तते ? भगवानाह-'हंता, गोयमा !' हे गौतम ! हन्त-सत्यम्, 'कण्हलेस्से नीललेस्से काउलेस्से तेउकाइए कण्हलेसेस नीललेस्सेसु काउले स्सेसु तेउकाइएसु उववज्जइ, सिय कण्ह लेस्से उववइ' कृष्णलेश्यो नीललेश्यः, कापोतलेश्यः, तेजस्कायिकः कृष्णलेश्येषु नीललेश्येषु कापोतलेश्येषु तेजस्कायिकेषु उपपद्यते किन्तु स्यात्-कदाचित् कृष्णलेश्यः सन् उद्वर्तते 'सिय नीललेस्से उववइ' स्यात्-कदाचित् नीललेश्यः सन् उद्वर्तते, 'सिय काउलेस्से उववट्टह' अकायिकों और वनस्पतिकायिकों का कथन भी इसी प्रकार समझना चाहिए।
गौतमस्वामी-हे भगवन् ! कृष्णलेश्या, नीललेश्या, तथा कापोतलेश्या वाला तेजस्कायिक क्या कृष्णलेश्या वाले, नीललेश्यावाले कापोतलेश्यावाले तेजस्कायिकों में उत्पन्न होता है ? क्या कृष्णलेश्यावाला, नीललेश्यवाला और तेजोलेश्या वाला ही उद्धृत्त होता है ? इसी कथन का स्पष्टीकरण करते हैं-क्या जिस लेश्या से युक्त होकर उत्पन्न होता है, उसी लेश्या से युक्त होकर उवृत्त होता है?
भगवान्-हे गौतम ! हां, सत्य है, कृष्णलेश्यावाला, नीललेश्यावाला और कापोतलेश्यावाला तेजाकायिक, कृष्णलेश्यावाले, नीललेश्यावाले और कापोत लेश्यावाले तेजस्काथिकों में उत्पन्न होता है, किन्तु कदाचितू कृष्णलेश्या से युक्त होकर उदवर्तन करता है, कदाचित् नीललेश्या से युक्त होकर उद्वर्तन करता है और कदाचित् कापोतलेश्या से युक्त होकर उद्वर्तन करता है । कदा.
અપકાયિક અને વનસ્પતિકાધિનું કથન પણ એ પ્રકારે સમજવું જોઈએ.
શ્રી ગૌતમસ્વામી–હે ભગવન્ ! કૃષ્ણલેશ્યા નીલેશ્યા તથા કાપતલેશ્યાવાળા તેજસ્કાયિક શું કૃષ્ણલેશ્યાવાળા, નીલેશ્યાવાળા અને કપિલેશ્યાવાળા તેજસ્કાયિકમાં ઉત્પન થાય છે? શું જે લેગ્યાથી યુક્ત થઈને ઉત્પન્ન થાય છે, તેજલેશ્યાથી યુક્ત થઈને ઉદ્દવૃત્ત થાય છે?
શ્રી ભગવાન -હે ગૌતમ! હા, સત્ય છે, કૃષ્ણલેશ્યાવાળા, નીલલેશ્યાવાળા અને કાપિત લેશ્યાવાળા તેજસ્કાયિક કૃષ્ણલેશ્યાવાળા નીલેશ્યાવાળા અને કાપતલેશ્યાવાળા. તેજસ્કાયિકેમાં ઉત્પન્ન થાય છે, પણ કેઈવાર કૃષ્ણલેશ્યાથી યુક્ત થઈને ઉદ્દવર્તન કરે છે, કોઈવારે નીલલેશ્યાથી યુક્ત થઈને ઉદ્વર્તન કરે છે અને કેઈવાર કાતિલેશ્યાથી યુક્ત બનીને ઉદ્વ
श्री. प्रशान। सूत्र:४