________________
% 3D
प्रज्ञापनासूत्रे गौतमः पृच्छति-से कि तं भवोववायगती ?' तत्-अथ का सा-कतिविधा भवोपपातगतिः प्रज्ञप्ता ? भगवानाह-'भवोववायगती चउबिहा पण्ण ना' भवोपपातगति श्चतुर्विधा प्रज्ञप्ता, 'तं जहा-नेरइय भवोवायगती जाव देवभवोववायगती' तद्यथा-नैरयिकभवोपपातगतिः, यावत्-तिर्यग्योनिकभवोपपातगतिः, मनुष्यभवोपपातगतिः, देवभवोपपातगतिश्च, गौतमः पृच्छति-से किं तं नेरइयभवोववायगती? तत्-अथ का सा-कतिविधा नैरयिकभवोपपातगतिः प्रज्ञप्ता ? भगवानाह-'नेरइयभवोववायगती सनविहा पण्णत्ता' नैरयिकभवोपपातगतिः सप्तविधा प्रज्ञप्ता 'तं जहा-रयणप्पभा पुढवी नेरइयभयोवधायगती जाव अहे सत्तमा पुढवीनेरइयभवोववायगती' तद्यथा-रत्नप्रभा पृथिवीनरयिकभवोपपातगतिः, यावत्-शर्करामभा वालुकाप्रभा पङ्कप्रभा धूमप्रभा तमप्रभा-अधः सप्तम पृथिवीनैरयिकभवोपपातगतिश्च अवसैया, 'एवं सिद्धवजो भेदो भाणियव्यो' एवम्-नैरयिकभवोपपातगतिरीत्या सिद्धवों भेदः
गौतमस्वामी-प्रश्न करते हैं-भवोपपातगति कितने प्रकार की कही गई है ?
भगवान्-भवोपपातगति चार प्रकार की कही है, वह इस प्रकार है-नारकभवोपपातगति, तिर्यग्योनिकभवोपपातगति, मनुष्यभवोपपातति और देवभवोपपातगति।
गौतमस्वामी-नारकभवोपपातगति कितने प्रकार की है ?
भगवान्-नारकभवोपपातगति सात प्रकार की कही है, वह इस प्रकार हैरत्नप्रभापृथिवीनारकभवोपपातगति, शर्करामभापृथिवीनारकभवोपपातगति, वालुकाप्रभापृथिवीनारकभवोपपातगति, पंकप्रभापृथिवीनारकभवोपपातगति, धूमप्रभाथिवीनारकभवोपपातगति, तमःप्रभापृथिवीनारकभवोपपातगति और अधः सप्तम पृथिवीनारकभवोपपातगति ।
इसी प्रकार सिद्धों को छोडकर तिर्यग्योनिकभवोपपातति के भेद, मनुष्यઉપસંહાર કરે છે–આ સિદ્ધિ ક્ષેપપાત ગતિની પ્રરૂપણા થઈ
શ્રી ગૌતમસ્વામી પ્રશ્ન કરે છે–ભપાત ગતિ કેટલા પ્રકારની કહેલી છે?
શ્રી ભગવાન ગૌતમ ! પપાત ગતિ, ચાર પ્રકારની કહી છે, તે આ પ્રકારે છે-નારક ભોપાત ગતિ, તિર્યોનિક ભાવપાત ગતિ, મનુષ્ય ભોપાત ગતિ અને દેવ ભપાત ગતિ
શ્રી ગૌતમસ્વામી- હે ભગવન્! નારકભોપાત ગતિ કેટલા પ્રકારની છે ?
શ્રી ભગવાન–હે ગૌતમ! નારકભપાત ગતિ સાત પ્રકારની કહી છે, તે આ પ્રકારે છે–રત્નપ્રભા પૃથ્વી નારક ભપાત ગતિ, શર્કરા પ્રભા પૃથ્વી નારક ભપાત ગતિ, વાલુકાપ્રભ પૃથ્વી નારક ભપાત ગતિ, પંકપ્રભા પૃથ્વી નારક ભવાપાત ગતિ, ધૂમ પ્રભા પૃથ્વી નારક ભપાત ગતિ, તમ પ્રભા પૃથ્વી નારક ભપાત ગતિ, અને અધઃ સપ્તમ પૃથ્વી નારક ભપાત ગતિ.
શ્રી પ્રજ્ઞાપના સૂત્ર : ૩