Page Text
________________
प्रमेयबोधिनी टीका पद १६ सू० ३ जीवप्रयोगनिरूपणम्
८४१
तदा प्रथमो भङ्गो वक्ष्यमाणरूपः, यदा पुनरेकः कामणशरीरका पप्रयोगी उपलभ्यते तदा वक्ष्यमाणो द्वितीय भङ्गः, यदा पुनः बहवो भवन्ति तदा तृतीयो भङ्ग इत्यभिप्रायेण भगवानाह - 'नेरइया सव्ये वि ताव होज्जा सच्चमणप्पओगी वि' नैरयिकाः सर्वेऽपि तावद् भवेयुः सत्यमनः प्रयोगिणोऽपि 'जाव वेउच्वियमीसासरी कायप्पओगी वि' यावत्-असत्यमनः प्रयोगिणः २, सत्यमृषामनः प्रयोगिणः ३, इत्यादिरीत्या तदन्तिममाह - वैक्रियमिश्रशरीर कायप्रयोगि risपि भवन्ति, 'अहयेगे य कम्मसरीरकायप्पओगी य १, अथवा एकच कार्मणशरीरकायप्रयोगी च भवति जीवो नैरयिकः, ' अहवेगे य कम्मासरीरकायप्पओगिणो य २' अथवा एके च केचन जीवाः कार्मणशरीकायप्रयोगिणश्च भवन्ति, 'एवं असुरकुमारा वि' एवम् - नैरयिका इव असुरकुमारा अपि अवसेयाः, तथा - चासुरकुमारा अपि सत्यमनःप्रयोगिणश्र, मृषामनः प्रभृतिप्रयोगिणो यावद् - वैक्रियमिश्रशरीरकाय प्रयोगिणोऽपि भवन्ति, एके च कार्मणशरीरका प्रयोग अथवा एके च केचन असुरकुमाराः कार्मणशरीरकायप्रयोगिणश्च भवन्तीति जिसका स्वरूप आगे कहा जायगा । जब एक कार्मणशरीरकायप्रयोगी पाया जाता है तब आगे कहा जाने वाला दूसरा भंग होता है । जब बहुत पाये जाते हैं तब तीसरा भंग होता है । इस अभिप्राय से भगवान् कहते हैं- नारक सभी सत्यम प्रयोगी भी होते हैं, असत्यमनप्रयोगी भी होते हैं, सत्यमृषामनप्रयोगी भी होते हैं, इत्यादिरूप से अन्तिम कहते हैं - वैक्रियमिश्रशरीरकायप्रयोगी भी होते हैं ।
अथवा कोई एक नारक कार्मणशरीरकायप्रयोगी भी होता है, कोई अनेक नारक कार्मणशरीरकाय प्रयोगी भी होते हैं।
नारकों के समान असुरकुमारों को भी समझलेना चाहिए । इस प्रकार असुर अकुमार भी अनेक सत्यमनप्रयोगी, असत्य मनप्रयोगी आदि यावत् वैक्रियमिश्रशरीरकाय प्रयोगी भी होते हैं । कोई एक कार्मण शरीरकायप्रयोगी,
ત્યારે પ્રથમ ભંગ થાય છે. જેનુ સ્વરૂપ આગળ કહેવાશે. જ્યારે એક કાણું શરીરકાય પ્રયાગી મળી આવે છે ત્યારે આગળ કહેવાશે તે ખીો ભંગ થાય છે. જ્યારે ઘણા મળી આવે છે. ત્યારે ત્રીજો ભંગ થાય છે. એ અભિપ્રાયથી ભગવાન્ કહે છે-નારક બધા સત્યમન પ્રયાીં પણ હાય છે, અસત્યમન પ્રયેગીપણુ હાય છે. સત્ય મૃષામન પ્રયાગીપણ હાય છે. વિગેરે રૂપથી અન્તિમ કહે છે-વૈક્રિય મિશ્ર શરીરકાય પ્રયાગી પણ હાય છે. અથવા કેઈ એક નારક કાણું શરીરકાય પ્રયાગી પણ હાય છે, કાઈ અનેક નારક કાણુ શરીરકાય પ્રયાગી પણ હાય છે.
નારકેાની સમાન અસુરકુમારને પણ સમજી લેવા જેઇએ. એ પ્રકારે અસુરકુમાર પણ અનેક સત્ય મન પ્રયાગી, અસત્ય મન પ્રયોગી આદિ યાવત્ વૈક્રિય મિશ્ર શરીરકાય પ્ર ચેાગી પણ હાય છે કાઇ એક કાણુ શરીરકાય પ્રયાગી કાઈ ઘણા બધા અસુરકુમાર કણ
प्र० १०६
શ્રી પ્રજ્ઞાપના સૂત્ર : ૩
| SR No. | 006348 |
| Book Title | Agam 15 Upang 04 Pragnapana Sutra Part 03 Sthanakvasi |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1977 |
| Total Pages | 955 |
| Language | Sanskrit, Hindi, Gujarati |
| Classification | Book_Devnagari, Agam, Canon, & agam_pragyapana |
| File Size | 62 MB |