Page Text
________________
प्रमेयबोधिनी टीका पद १३ स० २ गतिपरिणामादिनिरूपणम्
५२७
तं जहा - सामाइयचारितपरिणामे' तद्यथा - सामायिकचारित्रपरिणामः (१) 'छेदोवडावणियचास्तिपरिणामे' छेदोपस्थापनी यचारित्रपरिणामः, (२) 'परिहारबिसु द्वियचारितपरिणामे' परिहारविशुद्धिकचारित्रपरिणाम:, (३) 'सुहुमसंपरायचारितपरिणामे' सूक्ष्मसंपरायचारित्र. परिणाम:, (४) ' अहवखायचा रित्तपरिणामे' यथाख्यातचारित्रपरिणामः (५) गौतमः पृच्छति - 'वेदपरिणामे णं भंते! कइविहे पण्णते ? वेदपरिणामः खलु भदन्त ! कतिविधः प्रज्ञप्तः ? भगवानाह - गोमा ! हे गौतम ! 'तिविहे पण्णत्ते' वेदपरिणाम स्त्रिविधः प्रज्ञप्तः, 'तं जहाँ'इस्थिवेदपरिणामे' तद्यथा - स्त्री वेदपरिणामः, 'पुरिस वेदपरिणामे पुरुषवेदपरिणामः, 'णपुंसगवेदपरिणामे नपुंसक वेदपरिणामः १०, अथ नैरयिकादीनां यैः परिणामविशेषैर्विशिष्टत्वं वर्तते तान् तथैव प्ररूपयितुमाह- 'नेरइया गतिपरिणामेण निरयगतिया' 'नैरयिका:-गतिपरिणामे निरगतिका भवन्ति, 'इंदियपरिणामेणं पंचिंदिया' इन्द्रियपरिणामेन परिणमन्तो नैरयिकाः पञ्चेन्द्रिया भवन्ति, 'कसायपरिणामेणं कोहकसाई वि जाव लोभकसाई वि'
भगवान् हे गौतम! चारित्रपरिणाम पांच प्रकार का कहा है, यथा-सामायिक चारित्रपरिणाम, छेदोपस्थापनीय चारित्रपरिणाम, परिहारविशुद्धिक चारित्र परिणाम, सूक्ष्मसम्पराय चारित्रपरिणाम और यथाख्यात चारित्रपरिणाम | गौतम - हे भगवन् ! वेदपरिणाम कितने प्रकार का है ?
भगवान् हे गौतम! वेदपरिणाम तीन प्रकार का कहा गया है, यथा- स्त्रीवेद परिणाम, पुरुषवेदपरिणाम और नपुंसक वेदपरिणाम |
इस प्रकार दशों परिणामों के भेदों का निर्देश करके अब यह दिखलाते हैं कि नारक आदि चौबीसों दंडकों के जीवों में किस-किस परिणाम के कितने कितने भेद पाये जाते हैं ?
नारक जीव गतिपरिणाम से नरकगतिक अर्थात् नरकगति वाले हैं इन्द्रियपरिणाम से पंचेन्द्रिय, कषाय परिणाम से क्रोधकषायी भी, मानकषायी
શ્રી ભગવાન્ હે ગૌતમ ! ચારિત્રપરિણામ પાંચ પ્રકારના છે જેમકે-સામાયિક ચારિત્રપરિણામ, છેપસ્થાપનીય ચારિત્રપરિણામ પRsિવિશુદ્ધ ચારિત્રપરિણામ, સુક્ષ્મસમ્પરાય ચારિત્રપરિણામ અને યથાખ્યાતચારિત્રપરિણામ.
શ્રી ગૌતમસ્વામી-હે ભગવન્ 'વેદ પરિણામ કેટલા પ્રકારના છે ?
,
શ્રી ભગવાન્ હૈ ગૌતમ ! વેદ પરિણામ ત્રણ પ્રકારના છે. જેમકે –સ્રીવ પરિણામ, પુરૂષવેદ પરિણામ અને નપુંસક વેદપરિણામ,
એ રીતે દર્શ પરિણામેના ભેદે નિર્દેશ કરીને હવે તે દેખાડે છે કે નારક આદિ ચાવીસ દડકાના જીવામાં કેવા કયા પરિણામના કેટલા કેટલા ભે મળી આવે છે ? નારક જીલ ગતિપરિણામથી નરક ગતિક અર્થાત્ નરક ગતિવાળા છે, ઈન્દ્રિયપરિ ગ્રામથી પંચેન્દ્રિય, કાચપરિણામથી ક્રોધકષાયી પણ હોય છે, માનકષાયી પણ હોય છે,
श्री प्रज्ञापना सूत्र : 3
| SR No. | 006348 |
| Book Title | Agam 15 Upang 04 Pragnapana Sutra Part 03 Sthanakvasi |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1977 |
| Total Pages | 955 |
| Language | Sanskrit, Hindi, Gujarati |
| Classification | Book_Devnagari, Agam, Canon, & agam_pragyapana |
| File Size | 62 MB |