________________
प्रमेयबोधिनी टीका पद ३ सू.४ सेन्द्रियद्वारनिरूपणम् संख्येयश्रेणिनभःप्रदेशराशिप्रमाणत्वात्, ताभ्योऽपि-'देवा असंखेज्जगुणा' देवाः असंख्येयगुणा' भवन्ति, तेषाम् असंख्पेयगुणप्रतरासंख्येयभागगता संख्येयश्रेणिवर्तिप्रदेशराशिप्रमाणत्वात् तेभ्योऽपि 'देवीभो संखेजगुणाओ' देव्यः संख्येयगुणा भवन्ति तासां द्वात्रिंशद्गुणत्वात् , ताभ्योऽपि 'सिद्धा अणंतगुणा' सिद्धाः अनन्तगुणा भवन्ति, तेभ्योऽपि 'तिरिक्खजोणिया अणंतगुणा' तिर्यग्योनिकाः अनन्तगुणा भवन्ति प्रागुक्तयुक्तरित्याशयः 'दारं' द्वितीयं गतिद्वारं समाप्तम् । सू० ३।।
मूलम्-एएसि णं भंते ! सइंदियाणं एगिदियाणं बेइंदि. याणं तेइंदियाणं चउरिदियाणं पंचिंदियाणं अणिदियाणं कयरे कयरेहितो अप्पा वा, बहुया वा, तुल्ला या, विसेसाहिया वा? गोयमा ! सव्वत्थोवा पंचिंदिया च उरिदिया पिसेसाहिया, तेइंदिया विसेसाहिया, वेइंदिया विसेसाहिया, अणिदिया अणंतगुणा, एगिदिया अणंतगुणा, सइंदिया विसेसाहिया, एएसिणं भंते ! सइंदियाणं एगिदियाणं बेइंदियाणं तेइंदियाणं चउरिदियाणं पंचिंदियाणं अपज्जत्तगाणं कयरे कयरेहितो क्योंकि वे प्रतरासंख्येय भाग में रहे हुए असंख्येय श्रेणियों के आकाश प्रदेशों के बराबर हैं । देव इन से भी असंख्यातगुणा हैं, क्योंकि वे असंख्यात गुण प्रतर के असंख्यात भागयी असंख्य श्रेणियों के प्रदेशों की राशि के बराबर हैं ।देवों की अपेक्षा देवियां संख्यातगुणी अधिक हैं, क्योंकि वे उनसे बत्तीस गुणी हैं । देवियों की अपेक्षा सिद्ध अनन्तगुणित हैं और सिद्धों की अपेक्षा तिर्यच अनन्तगुणा हैं । इनकी अधिकता का कारण पहले कहा जा चुका है ॥३॥
गतिद्वार समाप्त છે. કેમકે તે પ્રતરા સંખેય ભાગમાં રહિને અસંખ્યય શ્રેણિયાને આકાશ પ્રદેશના બરાબર છે. દેવ તેમનાથી પણ અસંખ્યાત ગુણ છે, કેમકે તેઓ અસંખ્યાત ગણાપ્રતરના અસંખ્યાત ભાગવતી અસંખ્ય શ્રેણિયેના પ્રદેશોની રાશિના બરાબર છે, દેવેની અપેક્ષાએ દૈવિયા અસંખ્યાત ગણી અધિક છે, કેમકે તે તેઓથી બત્રીસ ગણી છે. દેવીની અપેક્ષાએ સિદ્ધ અનન્ત ગુણિત છે અને સિદ્ધોની અપેક્ષાએ તિર્યંચ અનન્તગણું છે. તેઓની અધિકતાનું કારણ પહેલાં કહિ દિધેલું છે. તે ૩ છે
ગતિદ્વાર સમાપ્ત
શ્રી પ્રજ્ઞાપના સૂત્ર : ૨
