________________
प्रज्ञापनासूत्रे विशेषाधिका भवन्ति ९१, तत्र पर्याप्तापर्याप्तक द्वित्रिचतुरिन्द्रयपञ्चेन्द्रियतिर्यग्योनिकानामपि समावेशात्, तेभ्योऽपि-'मिच्छादिट्ठी विसेसाहिया ९२' चतुर्गतिभाविनो मिथ्यादृष्टयो जीवाः विशेषाधिका भवन्ति, अत्र कतिपया विरतसम्यग्दृष्टयादि संज्ञिव्यक्तिरिक्तानां शेषसर्वेषामपि तिरश्चां मिथ्यादृष्टिखात्, प्रकृते तु चतुर्गतिक मिथ्यादृष्टिप्ररूपणेऽसंख्येयनैरयिकाणां तत्र प्रक्षेपेण तिर्यग् जीवराश्यपेक्षया चतुर्गतिक मिथ्यादृष्टीनां प्ररूप्यमाणानां विशेषाधिकत्वं बोध्यम्, तेभ्योऽपि-'अविरया विसेसाहिया' अविरता जीवा विशेषाधिका भवन्ति ९३, तत्र अविरतसम्यग्दृष्टीनां प्रक्षेपात्, तेभ्योऽपि 'सकसाई विसेसाहिया' सकपायिणो जीवा विशेषाधिका भवन्ति ९४, देश विरतादीनामपि तत्र समावेशात्, तेभ्योऽपि-'छउमत्था विसेसाहिया' छद्मस्था विशेषाधिका भवन्ति ९५, तत्र विशेषाधिक हैं, क्योंकि तिर्यंच सामान्य में द्वीन्द्रिय, त्रीन्द्रिय, चतुरिन्द्रिय और पंचेन्द्रिय पर्याप्त और अपर्याप्त सभी तिर्यंच शामिल हैं । (९२) तिर्यचों की अपेक्षा मिथ्यादृष्टि विशेषाधिक हैं, क्योंकि थोडे से अविरत सम्यग्दृष्टि आदि संज्ञी तिर्यचों को छोड कर शेष सभी तिर्यंच मिथ्यादृष्टि हैं, इनके अतिरिक्त अन्य गतियों के मिथ्यादृष्टि भी यहां सम्मिलित हैं, जिनमें असंख्यात नारक भी हैं । अतः तिर्यचों की अपेक्षा चारों गतियों के मिथ्यादृष्टि विशेषाधिक हैं। (१३) मिथ्यादृष्टियों की अपेक्षा अविरत जीव विशेषाधिक हैं, क्योंकि इनमें अविरत सम्यग्दृष्टि भी समाविष्ट हैं। (९४) अविरत जीवों की अपेक्षा सकषाय जीव विशेषाधिक हैं, क्योंकि सकषाय जीवों में देशविरत और दशम गुणस्थान तक के सर्वविरत जीव भी તિર્યંચ સામાન્યમાં શ્રીન્દ્રિય, ત્રીન્દ્રિય, ચતુરિન્દ્રિય અને પંચેન્દ્રિય શામેલ છે. (૨) તિર્યંચોની અપેક્ષાએ મિથ્યાદષ્ટિ વિશેષાધિક છે. કેમકે ડાક અવિરત સમ્યગ્દષ્ટિ આદિ સંજ્ઞી તિર્યંચાને છેડીને શેષ બધા તિર્યંચ મિથ્યા દષ્ટિ છે. તેના સિવાય અન્ય ગતિના મિથ્યાદડિટ પણ આમાં સંમિલિત હોય છે, જેમાં અસંખ્યાત નારક પણ હોય છે. તેથી તિર્યાની અપેક્ષાએ ચાર ગતિના મિથ્યાપિટ વિશેષાધિક છે. (લ્હ) મિથ્યાષ્ટિયાની અપેક્ષાએ અવિરત જીવ વિશેષાધિક છે, કેમકે તેમનામાં અવિરત સમ્યગ્દષ્ટિ પણ સમા વિષ્ટ છે. (૪) અવિરત જેની અપેક્ષાએ સકષાય જીવ વિશેષાધિક છે, કેમકે સકષાય જીવમાં દેશવિરત અને દશમ ગુણસ્થાન સુધીના સર્વ વિરત જીવ પણ સંમિલિત હોય છે. (૫) સકષાય જેની અપેક્ષાએ છદ્મસ્થ વિશેષાધિક છે. કેમકે છદ્મસ્થામાં ઉપશાન્ત મેહ આદિ સંમિલિત છે (૬)
શ્રી પ્રજ્ઞાપના સૂત્ર : ૨
