________________
प्रमेयबोधिनी टीका पद ६ सू.१२ वैमानिकदेवोपपातनिरूपणम् १०८९ सकपञ्चन्द्रियतिर्यग्योनिकसमूच्छिमापर्याप्तकगर्भव्युत्क्रान्तिकमनुष्येभ्यः प्रतिषेधः ज्योतिष्केषु उपपातप्ररूपणे संमच्छिमपञ्चेन्द्रियतिर्यग्योनिका संख्येयवर्षायुष्कखचरान्तरद्वीपजमनुष्येभ्यः प्रतिषेधः कृतोऽवसेयः ॥सू० ११॥
वैमानिकदेवोपपातयक्तव्यतामूलम्-वेमाणियाणं भंते ! कओहिंतो उववज्जति ? कि नेरइएहितो, किं तिरिक्खजोणिएहितो मणुस्सेहिंतो देवेहितो उववज्जति ? गोयमा ! णो णेरइएहिंतो उवयज्जंति, पंचिंदियतिरिक्खजोणिएहितो उववति, मणुस्सेहितो उववज्जंति, णो देवेहिंतो उववज्जंति, एवं सोहम्मीसाणगदेवाऽवि भाणि यव्वा एवं सणंकुमारदेवा वि भाणियव्वा, नवरं असंखेजवासाउय अकम्मभूमगवज्जेहिंतो उववज्जंति, एवं जाव सहस्सारकप्पोवगवेमाणियदेवा भागियव्वा, आणयदेवाणं भंते ! कओहिंतो उववज्जंति, किं नेरइएहितो, किं पंचिंदियतिरिक्खजोणि. एहितो, मणुस्सेहिंतो देवेहिंतो उववज्जति ? गोयमा ! णो णेरइएहिंतो उववज्जंति, नो तिरिक्खजोणिएहिंतो उववजंति, मणुस्सेहितो उववज्जति, णो देवेहिंतो उववज्जंति, जइ मणुस्सेहिंतो उववजति किं संमुच्छिममणुस्सेहिंतो गब्भवक्कंतियमणुस्सेहितो उववज्जंति ? गोयमा! गम्भवक्कंतियमणुस्सेहितो, नो समुच्छिममणुस्तेहिंतो उववज्जंति, जइ गब्भवक्कं तियमणुस्से हिंतो उववज्जंति, किं कम्मभूमिगेहिंतो अकम्महोते ! ज्योतिष्कों के उपपात की प्ररूपणा में संमृर्छिम पंचेन्द्रिय तियचो असंख्यात वर्ष की आयु वाले खेचरों तथा अन्तरद्वीपज मनुष्यों से उपपात का निषेध किया है। सूत्र. ११॥ ન્તરોમાં ઉત્પન નથી તથા તિષ્કોના ઉપપાતની પ્રરૂપણામાં સંમૂર્ણિમ પંચેન્દ્રિય તિર્યંચા, અસંખ્યાત વર્ષની આયુવાળા ખેચરે તથા અન્તર દ્વીપજ મનુષ્યથી ઉપપાતને નિષેધં કરેલ છે કે ૧૧
શ્રી પ્રજ્ઞાપના સૂત્ર : ૨