________________
१०१२
प्रज्ञापनासूत्रे अपर्याप्तकगर्भव्युत्क्रान्तिक जलचरपञ्चेन्द्रियतिर्यग्योनिकेभ्य उपपद्यन्ते, भगवान् आह-'गोयमा ! हे गौतम ! 'पज्जत्तयगन्भवत्तिय जलयर पंचिदियतिरिक्खजोणिएहितो उबवज्जंति' पर्याप्तक गर्भव्युत्क्रान्तिक जलचरपञ्चेन्द्रियतिर्यग्योनिके कोभ्यो नैरयिका उपपद्यन्ते, किन्तु-'नो अपज्जत्तगब्भवतिय जलयरपचिंदियतिरिक्खजोणिएहिंतो उववज्जति' नो अपर्याप्तक गर्भव्युत्क्रान्तिक जलचरपञ्चेन्द्रियतिर्यग्योनिकेभ्यो नैरयिका-उपपद्यन्ते, गौतमः पृच्छति-'जइ थलयरपंचिंदियतिरिक्खजोणिएहिंतो उववज्जति ?' यदा स्थलचर पञ्चेन्द्रियतिर्यग्योनिकेभ्यो नैरयिका उपपद्यन्ते तदा-'किं चउप्पयथलयर पंचिंदियतिरिक्खजोणिएहितो उववज्जति ?' किं चतुष्पद स्थलचरपञ्चन्द्रियतिर्यग्योनिकेभ्य उपपद्यन्ते ? किं वा-'परिसप्पथलयर पंचिंदियतिरिक्खजोणिएहिंतो उववज्जति ?' परिसर्पस्थलयर पञ्चेन्द्रियतियग्योनिकेभ्यो नैरयिका उपपद्यन्ते ? भगवान् आह-'गोयमा' हे गौतम ! 'चउप्पयथलयरपंचिंदियतिरिक्खजोणिएहितो उववज्जंति' चतुष्पदस्थलचरपंञ्चन्द्रियतिर्यग्योनिकेभ्यो नैरयिका उपपद्यन्ते, 'एवं परिसप्पथल यरपंचिदियतिरिक्खजोणिएहितोऽवि उववज्जति' परिसर्पस्थलचरपञ्चेन्द्रिय से उत्पन्न होते हैं ?
भगवान-हे गौतम ! पर्याप्त गर्भज जलचर पंचेन्द्रिय तिर्यचों से उत्पन्न होते हैं, अपर्याप्त गर्भज जलचर पंचेन्द्रिय तियंचों से नहीं उत्पन्न होते। __ गौतम-भगवन् ! यदि स्थलचर पंचेन्द्रिय तिर्यंचों से उत्पन्न होते हैं तो क्या चतुष्पद स्थलचर पंचेन्द्रिय तियंचों से उत्पन्न होते हैं अथवा परिसर्प स्थलचर पंचेन्द्रिय तिर्यंचों से उत्पन्न होते हैं ? ___ भगवान्-हे गौतम ! चतुष्पद स्थलचर पंचेन्द्रिय तिर्यचों से ઉત્પન્ન થાય છે?
શ્રી ભગવત્ :- ગૌતમ ! પર્યાપ્ત ગર્ભજ જલચર પંચેન્દ્રિય તિર્ય ચોથી ઉત્પન્ન થાય છે, અપર્યાપ્ત ગર્ભજ જલચર પંચેન્દ્રિય તિયાથી ઉત્પન્ન નથી થતા.
શ્રી ગૌતમસ્વામી - હે ભગવન્! જે સ્થલચર પંચેન્દ્રિય તિયાથી ઉત્પન્ન થાય છે તે શું ચતુષ્પદ સ્થલચર પંચેન્દ્રિય તિયાથી ઉત્પન્ન થાય છે અથવા પરિસર્ષ સ્થલચર પંચેન્દ્રિય તિયાથી ઉત્પન્ન થાય છે?
શ્રી ભગવાન - હે ગૌતમ ચતુષ્પદ સ્થલચર પંચેન્દ્રિયતિયચોથી ઉત્પન્ન થાય છે અને પરિસર્પ સ્થલચર પંચેન્દ્રિય તિર્યથી પણ ઉત્પન્ન થાય છે.
શ્રી ગૌતમસ્વામી - દિ ચતુષ્પદ સ્થલચર પંચેન્દ્રિય તિથી ઉત્પન્ન
શ્રી પ્રજ્ઞાપના સૂત્ર : ૨
