________________
प्रमेयबोधिनी टीका द्वि. पद २ सू.१५ पञ्चेन्द्रियतिरश्चां स्थानानि ६६५ सत्वात्, 'तिरियलोए' तिर्यग्लोके 'अगडेसु' अवटेषु कूपेषु 'तलाएसु'-तडागेषु 'नदीसु'-नदीषु-गङ्गादिनदीषु 'दहेसु'-इदेषु-पद्मादि-हदेषु 'वावीसु'-वापीषु -चतुरस्रखातरूपासु 'दीहियासु'-दीर्घिकासु 'गुंजालिबासु'--गुञ्जालिकासु-लघुदीधिकासु 'सरेसु'-सरःसु ‘सरपंतियासु'-सरःपक्तिकासु, 'सरसरपंतियासु'सरःसरःपङ्क्तिकासु-पूर्वोपवर्णितरूपासु, ‘विलेसु'-विलेषु विलपंतियासु'विलपङ्क्तिकासु 'उज्झरेसु'-उज्झरेषु-गिर्यम्भसा प्रस्रवेषु 'निज्झरेसु'-निर्शरेषु-गिर्यम्भसां सदावस्थायिप्रस्रवेषु, 'चिल्ललेमु'-चिल्लरेषु-अखातस्तोकजलाश्रयेषु भूप्रदेशेषु गिरिप्रवेशेषु वा 'पल्लले सु'-पल्बलेसु-अखाताल्पजलाश्रयेषु 'वप्पिणेसु'-वप्रेषु-केदारेषु 'द्वीपेसु'-द्वीपेषु, 'समुद्देसु'-समुद्रेषु, किंबहुना ? 'सव्वेसु चेव जलासएसु'-सर्वेषु चैव जलाशयेषु, 'जलठाणेसु'-जलस्थानेषु 'एत्थणं'-अत्र खलु-उपर्युक्तस्थलेषु 'पंचिंदियतिरिक्खजोणियाणं'-पश्चेन्द्रियतिर्यग्योनिकानाम् ‘पजत्तापजत्तगाणं'-पर्याप्तापर्याप्तकानाम् 'ठाणा पण्णत्ता'भाग में अर्थात् अधोलोक संबंधी ग्रामों और कूपों आदि में उनकी सत्ता होती है । तिर्छ लोक में कूपों में, तालाबों में, गंगा आदि नदियों में, पद्म आदि ह्रदों में, चौकोर खोदी हुई वावडियों में, पुष्करिणियों अर्थात् वृत्ताकार वावड़ियों में, दीर्घिकाओं-लंबी वावडियों में, गुंजालिकाओं अर्थात् छोटी दीर्घिकाओं में, सरों में, पंक्तिबद्ध सरोवरों में, सर-सरपंक्तियों में जिनका स्वरूप पहले बतलाया जा चुका है, बिलों में, बिलपंक्तियों में, उज्झगे अर्थात् पहाडी जल के नालों में, निर्झरों -पहाडी जल के सदा वहने वाले झरनों में, चिल्लरों में अर्थात् विना खोदे बने थोडे-से जल के स्थानों में, पोखरों में (वप्पिणेसु) केदारों में, द्वीपों में, समुद्रों में, अधिक क्या कहा जाय, सभी जलाशयों में, जल के स्थानों में, इन सभी पूर्वोक्त स्थानों में पर्याप्त और अपर्याप्त તેમના એક દેશ ભાગમાં અર્થાત્ અધાક સંબંધી ગ્રામ અને કૃષિ આદિમાં તેઓની સત્તા હોય છે. તિછલોકમાં, કુવાઓમાં, તલામાં, ગંગા આદિ નદીમાં. પદ્મ આદિ હદમાં, ચેરસ ખેદેલી વાવડીયોમાં, પુષ્કરણિયોમાં અર્થાત્ વૃત્તાકાર વાવડીમાં, દીઈિકા-લાંબી વાવડિયોમાં ગુંજાલિકાએ અર્થાત નાની દીધિકાઓમાં, સરોવરમાં, પંક્તિ બદ્ધ સરોવરમાં સર–સર પંક્તિમાં જેનું સ્વરૂપ આગળ બતાવેલ છે. બીલમાં, બીલપંકિતમાં, ઉજઝર અર્થાત્ પહાડી પાણીના સાદા વહેતાં ઝરણાઓમાં ચિલ્લરમાં અર્થાત मा १३२ मने। पाना स्थानमा पोपमा (वप्पिगेसु) मां દ્વિીપમાં સમુદ્રોમાં વિશેષ શું કહેવું સર્વ જળાશયમાં જળના સ્થાનમાં આ
प्र०८४
શ્રી પ્રજ્ઞાપના સૂત્ર : ૧