________________
प्रज्ञापनासो
सकानाम् अपर्याप्तकानाश्च स्थानानि प्रज्ञप्तानि ! भगवानाह-'गोयमा ! मुहुमतेउकाइया' हे गौतम ! सूक्ष्मतेजस्कायिकाः 'जे पज्जत्तगा' जे अपज्जत्तगा' ये पर्याप्तकाः, ये चापर्याप्तकाः सन्ति 'ते सव्वे' ते सर्वे पर्याप्तकापर्याप्तकाः सूक्ष्मतेजस्कायिकाः 'एगविहा' एकविधाः-एकप्रकारकाः 'अविसेसा' अविशेषाःविशेषवनिताः 'अणाणत्ता'-अनानात्वाः, नानात्वरहिताः सव्वलोयपरियावन्नगा' सर्वलोकपर्यापन्नाः-सर्वलोकपर्यापन्नाः-सर्वलोकव्यापिनः 'पण्णत्ता समउसो।' भोः श्रमणायुष्मन् ! इत्याशयः ॥सू०३॥
मूलम्-कहिणं भंते! बायरवाउकाइयाणं पज्जन्तगाणं ठाणा पण्णत्ता ? गोयमा! सटाणेणं सत्तसु घणवाएसु सत्तसु घणवायवलएसु, सत्तसु तणुवाएसु, सत्तसु तणुवायवलएसु, अहोलोएपायालेसु, भवणेसु, भवणपत्थडेसु, भवणछिद्देसु, भवणनिक्खुडेसु, निरएसु, निरयावलियासु, निरयपत्थडेसु, निरयछिद्देसु, निरयनिक्खुडेसु । उड्डलोए-कप्पेसु, विमाणेसु, विमाणावलि यासु, विमाणपत्थडेसु, विमाणछिद्देसु, विमाणनिक्खुडेसु। तिरियलोए-पाईण-पडीण-दाहिण-उदीण सव्वेसु चेव लोगागासछिदैसु लोगनिक्खुडेसु य, एत्थ णं बायरवाउकाइयाणं पज्ज. तगाणं ठाणा पण्णत्ता। उववाए लोयस्स असंखेज्जेसु सूक्ष्म तेजस्कायिक पर्याप्तों और अपर्याप्तों के स्थान कहां कहे गए हैं ? भगवान् उत्तर देते हैं-गौतम ! सूक्ष्म तेजस्कायिक जो पर्याप्त हैं
और जो अपर्याप्त हैं, वे एक ही प्रकार के होते हैं, उनमें किसी प्रकार को विशेषता नहीं होती, वे विविधता से रहित होते हैं और सर्वलोक व्यापी होते हैं । ऐसा समस्त तीर्थंकरों ने, हे आयुष्मान् श्रमण ! प्रतिपादन किया है ॥३॥ પર્યાપ્ત અને અપર્યાપ્તના સ્થાન કયાં કહેલાં છે?
શ્રી ભગવન ઉત્તર આપે છે–ગૌતમ સૂક્ષ્મ તેજસ્કાયિક જે પર્યાપ્તક છે અને જે અપર્યાપ્ત છે, તેઓ એક જ પ્રકારના હોય છે. તેઓમાં કઈ પ્રકારની વિશેષતા હોતી નથી, તેઓ વિવિધતા વગરના હોય છે અને સર્વલોક વ્યાપી હોય છે. એવું બધા તીર્થકરોએ, હે આયુષ્યમાન શ્રમણ ! પ્રતિપાદન કરેલ છે. ૩.
શ્રી પ્રજ્ઞાપના સૂત્ર : ૧
