________________
प्रमेयबोधिनी टीका प्र. पद १ सू.३८ देशमेदेनार्यादिकनिरूपणम् ४६१ -तन्तुवायाः-कुविन्दाः, 'पट्टागा'-पट्टकाराः-पह-दुकूलकुविन्दाः, 'देयडा'दृतिकाराः, 'वरुटा'-वरुट्टा:-पिच्छिकाः, 'छब्बिया' छर्विका:-कटादि कारकाः, 'कट्टपाउयारा'-काष्ठपादुकाकाराः, 'मुंजपाउयारा'-मुञ्जपादुकाकाराः, 'छत्तारा'छत्रकाराः 'वज्झारा'-बहकाराः, 'पुच्छारा' पुच्छकाराः, 'लेप्पारा-लेप्यकाराः, 'चित्तारा'-चित्रकाराः, 'संखार। --शङ्खकाराः, 'दंतारा'-दन्तकाराः, 'मंडारा' भण्डाकाराः, जिज्झगारा'-जिज्झकाराः, 'सेल्लारा-सेल्लकाराः, 'कोडिगारा' - कोटिकाराः, 'जे यावन्ने तहप्पगारा'-येऽपि चान्ये तथाप्रकारा.-एवंविधा भवन्ति, तेऽपि सर्वे शिल्पः ज्ञातव्याः, अथ भाषार्यान् प्ररूपयितुमाह-'से कि तं 'भासारिया ?'-अथ के ते-कतिविधा इत्यर्थः, भापार्याः प्रज्ञप्ताः? भगवानाह"भासारिया जेणं अद्धमागहाए भासाए भासें ति-भाषार्याः खलु ते प्रज्ञप्ताः, ये खलु अर्द्धमागध्या भाषया भाषन्ते, 'तत्थऽवि य णं जत्थ बंभी लिबी पवत्तइ'. ___अब शिल्पार्य की प्ररूपणा की जाती है । शिल्पार्य कितने प्रकार के होते हैं ? भगवान ने उत्तर दिया-शिल्पार्य अनेक तरह के होते हैं । वे इस प्रकार हैं-दर्जी, जुलाहे, पट्टकार, दृतिकार, वरुट (पिच्छिक) छर्यिक, कट (चटाई) आदि बनाने वाले, खडाऊं बनाने वाले, मूंज की पादुका बनाने वाले, छत्रकार, बहकार, पुच्छकार, लेप्यकार, (मिट्टी के खिलौना आदि बनाने वाले, चित्रकार, शंखकार, दन्तकार, भाण्डकार, जिज्झकार, सेल्लकार, कोटिकार, तथा इसी प्रकार के अन्य जो हैं उन सबको भी शिल्पार्य ही समझना चाहिए।
अब भाषार्य की प्ररूपणा की जाती है । प्रश्न है कि भाषार्य कितने प्रकार के हैं ? भगवान ने कहा-जो अर्द्धमागधी भाषा बोलते हैं और
હવે શિધાર્યની પ્રરૂપણ કરાય છે. શિલ્પાય કેટલા પ્રકારના હોય છે?
શ્રી ભગવાને ઉત્તર આપ્યા–શિ૯પાર્ય અનેક જાતના હોય છે. તેઓ આ પ્રકારના છે
४०, १९४४२, ५४४।२ ति४५२, ५३८, (प७ि४) छवि'४, ४८ (225) આદિ બનાવનારા, ચાખડી બનાવનાર, મુંજની પાદુકા બનાવનાર, છત્રકાર, બહંકાર, પુચ્છકાર, લેપ્યાર (માટીના રમકડા વિગેરે બનાવનાર) ચિત્રકાર, શંખ કાર, દન્તકાર, ભાડુકાર, જિજઝકાર, સેલ્લકાર, કટિકાર, તેમજ તેના સરખા બીજા જે હોય એ બધાને પણ શિલ્પાર્ય સમજવા જોઈએ.
હવે ભાષાર્યની પ્રરૂપણા કરાય છે પ્રશ્ન એ છે કે ભાષાયે કેટલા પ્રકારના છે? શ્રી ભગવાને કહ્યું–જે અર્ધમાગધી ભાષા બેલે છે અને અર્ધમાગધી
શ્રી પ્રજ્ઞાપના સૂત્ર : ૧
